Khách hàng có thể e dè vũ khí Triều Tiên vì lệnh trừng phạt

Người dân Triều Tiên xem bản tin về vụ thử tên lửa đạn đạo xuyên lục địa (ICBM) tại bến xe ở Bình Nhưỡng. Ảnh: Reuters.

Bình Nhưỡng bị cáo buộc phát triển chương trình hạt nhân nhờ nguồn tiền từ việc bán hàng hoá bất hợp pháp, bao gồm vũ khí và công nghệ hạt nhân. Mặc dù Triều Tiên đã bị trừng phạt từ năm 2006, điều đó không cản trở người mua, theo CNBC.

Theo báo cáo năm 2016 của Andrea Berger, chuyên gia về chính sách hạt nhân tại Viện Các quân chủng thống nhất Hoàng gia Anh (RUSI), các khách hàng thân thiết nhất bao gồm Iran, Syria và Uganda. "Mối quan hệ quân sự của họ với Triều Tiên đã phát triển qua nhiều thập kỷ và không có dấu hiệu cho thấy họ sẽ dừng hợp tác", Berger viết.

Theo Berger, Triều Tiên còn có các khách hàng bất đắc dĩ như Ethiopia và Yemen. Các nước này "có thể muốn mua từ nơi khác, nhưng vì giá cả hoặc sự lệ thuộc kéo dài nên họ khó có thể loại Bình Nhưỡng khỏi chuỗi cung ứng vũ khí". Berger nói thêm rằng Cộng hòa Congo cũng là nước thi thoảng mua vũ khí từ Triều Tiên.

Triều Tiên còn bị cáo buộc xuất khẩu công nghệ hạt nhân đến Libya và Syria nhưng cả hai nước này chưa có cơ hội tiếp tục chương trình hạt nhân của họ.

Tuy nhiên, khi Washington và Bắc Kinh gia tăng kiềm chế chính quyền Kim Jong-un với lệnh trừng phạt mới cuối tuần qua, sẽ có ít quốc gia sẵn sàng làm ăn với Triều Tiên hơn do lo ngại về sự phẫn nộ của cộng đồng quốc tế.

"Giờ có nhiều nỗ lực hơn để cắt đứt quan hệ ngoại giao của Bình Nhưỡng với các nước đang phát triển và nâng cao nhận thức về các nghị quyết của Liên Hợp Quốc", Karl Dewey, chuyên gia tại công ty nghiên cứu quốc phòng Jane's nhận xét.

Lệnh trừng phạt áp đặt đối với Triều Tiên cuối tuần qua có thể khiến kho bạc của Bình Nhưỡng hụt đi một tỷ USD, theo ước tính của Bộ Ngoại giao Mỹ.

"Các biện pháp trừng phạt chặt chẽ hơn và sức ép từ phía Mỹ có thể làm cho Triều Tiên gặp khó trong giao dịch, vì các nước khách hàng có thể e dè", Omar Lamrani, chuyên gia phân tích quân sự cấp cao của công ty tình báo địa chính trị Stratfor, nói.

Trao đổi với Iran

Nhiều chuyên gia dự đoán Tehran có thể tăng cường trao đổi về tên lửa đạn đạo với Bình Nhưỡng. Tuần trước, người đứng đầu quốc hội Triều Tiên đã tới Tehran trong chuyến đi được coi là nhằm mở rộng hợp tác quân sự.

Trong quá khứ, cả hai quốc gia đều tập trung vào việc hợp tác về tên lửa hơn là các giao dịch rõ ràng. "Yếu tố hợp tác chính có thể là Triều Tiên chuyển giao công nghệ tên lửa nhiên liệu lỏng cho Iran, tuy nhiên, có ít thông tin về việc công nghệ nhiên liệu rắn của Iran được chuyển cho Triều Tiên", Dewey nói.

Các chuyên gia đánh giá hai nước ít khả năng gia tăng trao đổi với nhau. Theo Lamrani, hai bên có thể trao đổi các bản thiết kế vũ khí hạt nhân, nhưng điều đó không phải là hành động khôn ngoan vì nó sẽ khiến quốc tế tức giận hơn.

"Chương trình hạt nhân của Triều Tiên có mục đích đảm bảo an ninh cho nước họ bằng cách răn đe, ngăn nước ngoài tấn công", ông nói.

Nhưng nếu Triều Tiên phát triển theo con đường phổ biến vũ khí hạt nhân, "việc đó sẽ gây áp lực, khiến Mỹ và các đồng minh phải hành động thay vì chỉ đơn giản kiềm chế họ", ông nói thêm.