Nhà bè cứu hàng nghìn người dân vùng rốn lũ

Sáng 18/10, nước lũ mới rút hết khỏi xã Tân Hóa (huyện Minh Hóa, Quảng Bình), sau 4 ngày bủa vây hơn 3.700 người dân. Tân Hóa được xem là rốn lũ ở Quảng Bình, khi bốn phía là núi đá bao bọc. Sống chung với lũ đã là chuyện thường, nhưng năm nay nhiều hộ dân không phải sống trên các vách đá như những năm trước.

Gia đình ông Ngô Thanh Đá, Chủ tịch xã Tân Hóa, cũng tránh lũ trên chiếc nhà bè. Ảnh: Nguyễn Đông.

"Nhờ có nhà bè đấy", ông Trương Bá Phụng (63 tuổi, nhà ở thôn 2, xã Tân Hóa) nói. Sáng nay ông Phụng mới tháo sợi dây dù buộc nhà bè với nóc nhà gỗ. "Năm nay nước tuy không cao giống trận lũ lịch sử năm 2010, nhưng nước lên nhanh, chảy xiết trong đêm tối. Nếu không có nhà bè thì không biết điều gì có thể xảy ra".

Nhớ về trận lũ lịch sử 2010, ông Phụng kể khi đó cả nhà ông phải mang theo chăn, áo quần, gạo, nồi niêu... lên vách núi căng bạt tránh bão. Hàng nghìn người dân sống chung với đàn gia súc chờ nước rút. Những người dân khác không lên núi thì sống tạm bợ trên các tra (gác nhỏ làm sát nóc nhà), mở hé cửa sổ lấy ánh sáng, chờ hàng cứu trợ khi có canô đi ngang.

Năm 2015, ông Phụng quyết định tự đóng nhà bè. Sau khi chọn mua được loại gỗ táu chịu nước tốt về làm khung, ông mua tôn làm vách và mái. Sau khi đóng khung chắc chắn như khung nhà gỗ, ông Phụng buộc chặt 20 thùng phuy bằng sắt dưới đáy nhà bè. Căn nhà diện tích 5x3,6m được hoàn thiện sau gần một tuần ông Phụng hì hục làm.

Những thùng phuy bằng sắt người dân chỉ cần đậy kín nắp là có không khí. Riêng thùng bằng nhựa phải được bơm khí vào. "Không tính công, nhà bè của gia đình tôi tốn khoảng 15 triệu đồng vật liệu. Nhưng sướng cái là đợt lũ vừa rồi, tôi không phải cõng mẹ già 95 tuổi lên núi nữa. Bảy đứa con, cháu và ngô, thóc đều ở trên nhà bè an toàn", ông Phụng nói.

Ông Phụng kiểm tra số ngô, lúa trên nhà bè đều khô ráo. Ảnh: Nguyễn Đông.

Theo ông Phụng, có nhà bè không chỉ an toàn về người, tài sản mà có thể đặt được bếp gas để nấu nướng, nên không lo đói khát nữa. Các thùng phuy phía dưới sẽ nâng nhà bè nổi trên mặt nước. Người dân cũng phải buộc dây dù vào nhà bè, neo lại nơi cột hay nóc những căn nhà gỗ để giữ không bị lũ đẩy đi nơi khác. Ông Phụng còn cẩn thận làm chiếc rào nhỏ chắn phía trước cửa đề phòng trẻ nhỏ ngã xuống nước.

Ông Trương Đức Thọ (58 tuổi, thôn 4) sáng nay mới di chuyển chiếc tivi ra khỏi nhà bè xuống căn nhà chính. Thóc gạo phía trong nhà bè vẫn khô ráo sau nhiều ngày nước lũ bủa vây, ông Thọ mừng ra mặt. Căn nhà bè ông cũng tự tay làm, kinh phí hết hơn 20 triệu vì dùng tới 18 thùng phuy buộc dưới đế. "Có điều kiện gia đình tôi làm thêm cái nữa cho rộng rãi", bà Đinh Thị Đức, vợ ông Thọ, nói.

Trận lũ vừa qua, ông Trương Xuân Hồng (56 tuổi, thôn 1) phải đưa 5 người con đi gửi ở các nhà bè lân cận. Giữa đêm tối, một mình ngồi lại trên tra, ông kể: "Đêm 14 nước lũ mà dâng cao quá nóc nhà, thực tình tôi không biết phải làm sao". Vợ ông Hồng mất sớm, sống cảnh gà trống nuôi 5 con ăn học, ông tâm sự muốn đóng căn nhà bè để sống chung với lũ nhưng chưa tiết kiệm đủ tiền.

Anh Trương Xuân Hương (38 tuổi, trú thôn 2), cho biết khi lũ tràn vào nhà, trong đêm tối đã phải cõng mẹ là bà Cao Thị Lục lên trên lèn đá lánh tạm. Chiều hôm qua khi nước rút mới dám trở về nhà. "Nhà giờ còn có 2 mẹ con. Sang năm bằng giá nào tôi cũng phải đóng cho được chiếc nhà bè", anh Hương nói và cho biết khi chạy lũ đã băng qua ngầm, hai mẹ con anh đã may mắn thoát nạn.

Phía trong nhà bè cất được nhiều tài sản từ xe máy, đến tivi, gạo, thóc và chỗ ngủ nghỉ cho khoảng 5 đến 7 người. Ảnh: Nguyễn Đông.

Trao đổi với VnExpress, ông Ngô Thanh Đá, Chủ tịch UBND xã Tân Hóa, cho biết địa phương có 668 hộ dân thì 320 hộ đã có nhà bè, giá trị từ 25 đến 30 triệu đồng/căn. "Cũng may lũ năm nay nhiều hộ dân có nhà bè tránh lũ, nếu không thiệt hại về người rất lớn", ông Đá nói và cho biết đã có khoảng 1.500 người dân sống trên các nhà bè trong 2 ngày nước lũ bủa vây.

Ông Đá cho biết, nhà bè là sáng kiến của người dân. Ban đầu, họ làm những bè gỗ, phía dưới có thùng phuy, để bỏ gạo, ngô, xe máy... khi có lũ. Sau thấy ích lợi, dân bắt đầu làm nhà bè. Từ năm 2011, chính quyền đã hỗ trợ người dân làm nhà bè, nhưng được khoảng 17 hộ. Còn lại người dân thấy có ích nên rủ nhau làm.

"Có người còn đi vay ngân hàng để đóng nhà bè. Lũ lên, hộ có nhà bè lại cho những người chưa có lên ở cùng, rất nghĩa tình", ông Đá nói và cho biết do nhiều nhà đóng nhà bè, nên chính quyền xã có nhắc nhở việc đóng đúng kích cỡ, số lượng thùng phuy, tránh nhà bị lật vì mất thăng bằng.