Ngộ độc loại củ giống hệt nhân sâm

Củ thương lục mà gia đình  bà T. nhầm là sâm. Đây là "thành phẩm" mà gia đình bà thu hoạch được, vừa rửa sạch chuẩn bị ngâm rượu

Ngộ độc vì "nhân sâm" tự trồng

Thời gian gần đây, nhiều người rỉ tai nhau về loài cây rất dễ trồng, củ của cây có hình dáng rất giống với củ nhân sâm, khi ngâm rượu có màu, mùi và vị rất thơm, y hệt mùi nhân sâm. Hiện đã có rất nhiều gia đình ngộ nhận là sâm quý nên gây giống trồng để lấy củ ngâm rượu uống…

Loại cây này rất dễ trồng, mau lớn, chỉ sau khoảng 6 – 8 tháng là cho củ to cỡ cổ tay…

Gia đình bà Nguyễn Thị T. trú ở Nam Định cũng trồng nhiều cây “sâm lạ” như thế sau khi được bạn bè giới thiệu. Trồng được gần một năm, bà T thu hoạch, rửa sạch "củ sâm" để mang đi ngâm rượu. Nhìn củ sâm thơm ngon, bà T. cắt lấy một lát nhỏ nhấm ăn. Chỉ nửa tiếng sau, bà bị ngộ độc nôn ói, vật vã phải đi viện cấp cứu.

Cây thương lục được người dân trồng vì nghĩ là nhân sâm

Mang hình ảnh cây sâm lạ của gia đình bà T. đến Bệnh viện Tuệ Tĩnh thuộc Học viện Y học Cổ truyền Việt Nam, TS Phạm Việt Hoàng- Phó Giám đốc Bệnh viện Tuệ Tĩnh khẳng định, đây là cây thương lục có xuất xứ từ Bắc Mỹ.Nói đến cây thương lục, theo TS Hoàng, rất nhiều người đã ngộ độc loài cây này. Các nhà khoa học, bác sĩ đông y đã lên tiếng cảnh báo về loại cây này. Dù là cây thuốc nhưng nó lại rất độc.Mới đây, Bệnh viện Đa khoa huyện Đức Thọ, Hà Tĩnh cũng cấp cứu cho bệnh nhân Trần Thị Ngại (68 tuổi, trú huyện Nam Đàn, Nghệ An) qua cơn nguy kịch do ngộ độc khi ăn củ cây thương lục có xuất xứ từ Bắc Mỹ này.

Người nhà cho hay, hai ngày trước bà Ngại đào củ cây thương lục mỹ trong vườn, cho rằng đó là "củ sâm" nên rửa sạch, cắt một lát nhỏ ăn. 30 phút sau, bà bị nôn, đau đầu, sức khỏe suy kiệt, được đưa tới bệnh viện cấp cứu.Sau khi thăm khám, bác sĩ chẩn đoán bà Ngại bị ngộ độc thực phẩm nặng do ăn phải cây thương lục mỹ nên tiến hành truyền dịch, cho dùng kháng sinh đường ruột, giúp bệnh nhân qua cơn nguy kịch.

Vừa chữa bệnh vừa có độc 

TS Hoàng cho biết, Theo đông y, thương lục có vị đắng, tính lạnh, có độc. Đông y cho rằng cây này có tác dụng thông đại tiểu tiện, tiêu thũng, tác dụng vào kênh tì, bàng quang, trong dân gian chữa tiêu phì, chữa các bệnh ngoài da, xơ gan, viêm thận.

Củ thương lục nhìn hình thái bên ngoài y hệt nhân sâm. Đặc biệt, mùi của nó cũng giống sâm.

Cây thương lục thân thảo, sống nhiều năm, cao tới 1,5m. Rễ củ mập. Thân hình trụ nhẵn, màu xanh lục, ít phân nhánh. Thương lục được trồng nhiều làm cảnh và làm thuốc. Trồng bằng mầm rễ và bằng hạt. Có thể thu hoạch rễ vào mùa thu hay mùa đông. Đào rễ về, cắt bỏ rễ con, rửa sạch, thái mỏng và phơi khô. Có khi người ta ngâm vào rượu có pha mật ong rồi mới phơi hay sấy khô. 

Cây có củ chính to mọc rễ nhỏ, có hình dạng bên ngoài và mùi vị sau khi ngâm rượu rất giống mùi nhân sâm. 

Tuy nhiên, TS Hoàng cho biết, theo các sách đông y, thì thương lục là loài cây có độc ở tất cả các bộ phận, từ củ, thân, lá và hoa. Nghiên cứu dược lý hiện đại cho thấy các loại chất độc, đắng gọi là phytolaccatoxin.

Thương lục là loài cây có độc ở tất cả các bộ phận, từ củ, thân, lá và hoa.

Khi cơ thể hấp thu liều lượng nhiều chất trên sẽ có cảm giác tê môi, đầu lưỡi, đau bụng, vã mồ hôi, giãn đồng tử, tăng tiết đờm nhớt, nôn mửa, tụt huyết áp, co giật, liệt hô hấp, hôn mê tim đập nhanh; tinh thần hoảng hốt, nói lảm nhảm và có thể dẫn đến tử vong nếu không kịp thời cấp cứu.

Khi bị ngộ độc, nên đưa ngay người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất để thực hiện các bước sơ cứu cần thiết trước khi quá muộn.

Chính vì tác dụng trong đông y của nó có nhưng lại là cây thuốc chứa độc nên theo TS Hoàng, khi sử dụng loại thuốc có cây này cần có sự chỉ định của bác sĩ đông y về liều lượng thích hợp để tránh ngộ độc.

Người dân, khi thấy những loại củ sâm bán ngoài đường không nên mua về ngâm rượu uống kẻo tự đưa chất độc vào người.