Sai phạm gần 15.000 tỷ đồng tại Tập đoàn Than-Khoáng sản

Trụ sở Tập đoàn Than-Khoáng sản Việt Nam tại số 226 Lê Duẩn, Hà Nội (Ảnh: Thế Kha).

Theo thông tin của PV Dân trí, mới đây Thanh tra Chính phủ đã ban hành Kết luận thanh tra việc chấp hành chính sách pháp luật trong quá trình hoạt động sản xuất, kinh doanh tại Tập đoàn Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV) và một số đơn vị thành viên thời kỳ năm 2010 đến ngày 30/6/2015. Tổng số tiền đai qua thanh tra phát hiện có sai phạm, cần kiến nghị xử lý lên tới trên 14.882,4 tỷ đồng, cùng gần 6,7 triệu m2 nhà, đất.

Mất vốn hàng ngàn tỷ

Kết luận thanh tra chỉ rõ, Hội đồng thành viên và Tổng giám đốc TKV đã quyết định chủ trương và quản lý quá trình thực hiện đầu tư tài chính thuộc ngành nghề kinh doanh chính thiếu cơ sở pháp lý và thực tiễn, vi phạm các quy định của pháp luật, bảo lãnh trả nợ vay vượt thẩm quyền… Hậu quả là một số khoản đầu tư không hiệu quả, thua lỗ, mất vốn với giá trị rất lớn.

Cụ thể, Công ty liên doanh Công nghiệp kẽm Việt Thái lỗ trên 297 triệu đồng, mất hết vốn chủ sở hữu và nợ Công ty TNHH MTV Kim loại màu Thái Nguyên 24,6 tỷ đồng; xác nhận bảo lãnh vượt thẩm quyền, dẫn đến Công ty TNHH MTV Kim loại màu Thái Nguyên phải có trách nhiệm xử lý khoản nợ phải trả cho Ngân hàng Eximbank Thái Lan cả gốc và lãi trên 13.785.678 USD.

Tại Công ty CP Crômmit Cổ Định (Thanh Hoá), TKV quyết định, thực hiện đầu tư gần 437 tỷ đồng khi chưa đủ điều kiện cần thiết, chưa được gia hạn giấy phép khai thác quặng, lỗ luỹ kế đến 30/6/2015 là 113,5 tỷ đồng. Ngoài ra, việc góp trên 870 tỷ đồng tại Công ty CP Sắt Thạch Khê thiếu sự khảo sát, tính toán về các điều kiện cần thiết và hiệu quả đầu tư, dẫn đến đọng vốn trong thời gian dài, gây lãng phí.

Kết luận thanh tra chỉ rõ một số khoản đầu tư ra nước ngoài nhưng không được TKV thực hiện điều tra, khảo sát kỹ để lập, thẩm định, phê duyệt phương án và quyết định đầu tư phù hợp với thực tế và quy định dẫn tới lỗ, mất vốn trên 380,8 tỷ đồng.

“Hội đồng thành viên, Tổng giám đốc TKV chưa chấp hành nghiêm các quy định của pháp luật trong việc xây dựng, phê duyệt phương án đầu tư, quyết định chủ trương góp vốn cổ phần, sử dụng nguồn vốn không đúng quy định để đầu tư ra ngoài ngành nghề kinh doanh chính, dẫn đến không có hiệu quả, nguy cơ mất vốn như: Đầu tư 76,45 tỷ đồng tại Công ty CP Vận tải thuỷ- Vinacomin, lỗ luỹ kế 140,32 tỷ đồng, mất hết vốn đầu tư của các cổ đông, tổng nợ phải trả 446,48 tỷ đồng, không còn khả năng thanh toán nợ ngắn hạn; Công ty CP Đóng tàu Sông Ninh nợ TKV không có khả năng thu hồi 52,58 tỷ đồng; Công ty CP Đầu tư phát triển Khu kinh tế Hải Hà mất vốn 47,87 tỷ đồng”- kết luận thanh tra nêu rõ.

"Tông" đơn giá, chi phí, tạo chênh lệch

Cơ quan thanh tra cho rằng, Hội đồng thành viên và Tổng giám đốc TKV ban hành các cơ chế quản lý hoạt động sản xuất kinh doanh chưa phù hợp thực tế và quy định. Trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh, TKV và các đơn vị thành viên chưa chấp hành nghiêm các quy định của pháp luật, phát sinh nhiều chi phí bất hợp lý, tăng giá thành sản xuất, giảm lợi nhuận, thất thu ngân sách nhà nước.

Cụ thể, Tổng giám đốc TKV và các doanh nghiệp (Công ty CP Xi măng Hữu Nghị- Phú Thọ, Công ty CP Xi măng Hà Giang và Công ty CP Bình Nguyên- Đắk Nông) đã vi phạm các điều khoản của hợp đồng kinh tế về điều kiện giao hàng và thanh toán, dẫn đến bị chiếm dụng vốn, không có khả năng thu hồi, phát sinh nợ khó đòi, nguy cơ mất vốn với giá trị trên 30 tỷ đồng.

Thanh tra Chính phủ phát hiện rất nhiều sai phạm tại TKV và các đơn vị thành viên.

TKV thu phí sử dụng thương hiệu Vinacomin đối với các đơn vị cổ phần có vốn góp chi phối bất hợp lý trong năm 2013 và năm 2015 trên 141 tỷ đồng; điều chỉnh tăng sai chi phí do khuyến khích sản lượng và chất lượng không được thoả thuận trong hợp đồng phối hợp kinh doanh từ năm 2010-2014 làm tăng doanh thu bất hợp lý cho các công ty cổ phần 124 tỷ đồng; điều chỉnh doanh thu cho các công ty sản xuất than theo chênh lệch tỉ lệ AK (độ tro) làm tăng giá than mua tại các công ty (Tuyển than Hòn Gai, Cửa Ông, Kho vận và Cảng Cẩm Phả và Kho vận Hòn Gai) trên 410 tỷ đồng; giá trị than do chênh lệch tỷ lệ AK giữa cách tính theo quy định của TKV và thực tế thu hồi được tại các đơn vị sàng, tuyển trị giá gần 1.834 tỷ đồng.

“Đưa ra các quy chế, thực hiện hợp đồng phối hợp kinh doanh chưa phù hợp với thực tế của cơ chế thị trường và quy định của pháp luật; thiếu tính cạnh tranh công bằng và lành mạnh giữa các doanh nghiệp trong và ngoài TKV, giảm tính chủ động sáng tạo; khép kín hầu hết các công đoạn sản xuất, kinh doanh, dễ phát sinh cơ chế xin cho, tiêu cực như việc thực hiện cơ chế mua sắm máy móc, thiết bị, làm tăng giá thành sản xuất than trên 172 tỷ đồng” - kết luận thanh tra thể hiện.

TKV đã và đang thực hiện tính toán, nghiệm thu, thanh toán khối lượng vận chuyển đá, đá nổ mìn thiếu cơ sở pháp lý, làm tăng đơn giá, chi phí đối với khối lượng vận chuyển đất đá tại các mỏ khai thác lộ thiên 4.597 tỷ đồng; nghiệm thu, thanh toán khối lượng thuế ngoài vận chuyển đất đá tại 2 công ty than (Đèo Nai và Cao Sơn) vi phạm quy định về sử dụng Đăng kiểm tải trọng xe, với tổng giá trị 347,6 tỷ đồng.

TKV và các đơn vị thành viên cũng kê khai giá tính thuế tài nguyên, hạch toán chi phí không đúng quy định, dẫn đến phải truy thu thuế do chênh lệch giá TKV bán ra trên thị trường và giá tính thuế đang áp dụng trên 1.499 tỷ đồng; chênh lệch giữa tổng số lượng than cục thu hồi thực tế sau sàng tuyển cao hơn số than quy sạch trước đó 56,3 tỷ đồng; chênh lệch phẩm cấp than (AK) trước và sau tuyển 91,7 tỷ đồng và do điều chỉnh chênh lệch tỷ giá ngoại tệ trên 92 tỷ đồng.

Dân trí sẽ tiếp tục thông tin về sự việc này.

Thế Kha