Cuộc gặp giữa con rể Trump và nhà tài phiệt Trung Quốc

Ngô Tiểu Huy, chủ tịch tập đoàn bảo hiểm Anbang. Ảnh: Ben Asen

Tối 16/11/2016, một nhóm lãnh đạo doanh nghiệp gặp nhau ở phòng ăn riêng của nhà hàng La Chine tại khách sạn Waldorf Astoria ở khu trung tâm Manhattan, New York. Bàn tiệc đầy những món đặc sản Trung Quốc và các chai rượu vang Château Lafite Rothschild trị giá 2.100 USD. Ngồi ở một phía bàn là Ngô Tiểu Huy, chủ tịch của tập đoàn bảo hiểm Anbang, Trung Quốc, có tổng tài sản ước tính 285 tỷ USD và là chủ sở hữu khách sạn Waldorf Astoria. Ngồi sát ông Ngô là Jared Kushner, nhà đầu tư bất động sản lớn ở New York, con rể của Tổng thống đắc cử Donald Trump.

Ông Ngô và Kushner sắp đạt được thỏa thuận về một dự án liên doanh ở Manhattan: xây dựng lại cao ốc văn phòng cao 40 tầng 666 Fifth Avenue, tài sản có giá trị nhất của đế chế bất động sản gia đình Kushner, theo NYTimes. Còn Anbang, công ty được cho là có quan hệ với chính phủ Trung Quốc, đã gặp trở ngại trong việc mua khách sạn ở Mỹ do những lo ngại từ chính phủ Obama, những người đang đánh giá đầu tư nước ngoài xem liệu có nguy cơ an ninh quốc gia hay không.

Theo hai người nắm rõ thông tin cuộc gặp trên, ông Ngô đã nâng ly chúc mừng sự kiện ông Trump đắc cử tổng thống và bày tỏ mong muốn được diện kiến tổng thống đắc cử, người mà ông tin chắc rằng sẽ mang lại điều tốt đẹp cho thương mại toàn cầu sau khi lên nắm quyền.

Trong bối cảnh Kushner đang dọn đường để nhận chức vụ cố vấn tại Nhà Trắng, cuộc gặp ở khách sạn Waldorf Astoria đã hé lộ rõ hơn về tập đoàn tỷ đô Kushner Companies của gia đình anh cũng như một loạt quy tắc đạo đức công vụ mà anh phải tuân thủ trong khi tư vấn cho Trump về các chính sách có thể ảnh hưởng đến thu nhập ròng của tập đoàn này.

Xung đột lợi ích

Tập đoàn Kushner Companies do Kushner lãnh đạo, là một doanh nghiệp đầu tư bất động sản hoạt động khắp New York và bên ngoài. Tập đoàn này đã tham gia các thương vụ thâu tóm trị giá 7 tỷ USD trong thập kỷ qua, trong đó, nhiều thương vụ được hỗ trợ từ nguồn tiền nước ngoài cũng như từ các tổ chức tài chính mà bộ máy chính quyền mới của Donald Trump sẽ sớm quản lý.

Các cuộc đàm phán của Kushner Companies với Anbang bắt đầu được tiến hành cách đây 6 tháng, "trước rất lâu thời điểm chiến thắng của tổng thống đắc cử", Risa Heller, người phát ngôn của Kushner, nhấn mạnh. Tuy nhiên, đó là thời điểm Trump đã chắc chắn được đề cử làm ứng viên đại diện cho đảng Cộng hòa trong cuộc đua vào Nhà Trắng.

Kushner đã thuê WilmerHale, công ty luật hàng đầu ở Washington để tư vấn cho anh về cách tuân thủ các quy định về đạo đức công vụ liên bang một khi anh tham gia vào bộ máy nhân sự Nhà Trắng với tư cách là cố vấn tổng thống.

Về vấn đề xung đột lợi ích, Kushner sẽ phải phần nào công khai tài chính và điều này có thể giúp công chúng nắm được bức tranh rõ ràng hơn về các cổ phần mà anh nắm giữ. Kushner sẽ phải tránh tham gia các quyết định có "tác động trực tiếp và có thể đoán được" đối với các lợi ích tài chính của anh.

Jamie S. Gorelick, một đối tác của WilmerHale, cho biết Kushner đang có các bước đi quan trọng để rút khỏi tập đoàn gia đình. Kushner sẽ thôi chức giám đốc điều hành của Kushner Companies và dù luật không đòi hỏi, anh sẽ chuyển nhượng các khối tài sản của mình, Gorelick cho biết. Bà không nêu tên các tài sản này nhưng Heller cho biết chúng sẽ bao gồm cổ phần của Kushner ở cao ốc 666 Fifth Avenue.

Các chuyên gia đạo đức cho rằng dù luật chống xung đột lợi ích chỉ áp dụng trong phạm vi hẹp, vai trò đa nhiệm của Kushner trong chính quyền mới sẽ dẫn đến các nghi ngờ không tránh khỏi về đạo đức công vụ.

Matthew T. Sanderson, luật sư ở công ty luật Caplin & Drysdale, cho rằng các thương vụ hợp tác kinh doanh của Kushner Companies giống như thương vụ với Anbang "có thể không vi phạm các quy tắc chống xung đột lợi ích nhưng lại khiến người ta có thể nghĩ rằng một công ty nước ngoài đang sử dụng công việc kinh doanh của Kushner để tác động đến chính sách của Mỹ".

Theo Sanderson, dù Kushner chuyển nhượng cổ phần của anh ở một số bất động sản, đó chỉ là biện pháp nửa vời "vẫn có thể tạo ra vấn đề xung đột lợi ích và sẽ là điểm ngáng trở trong nhiệm kỳ tổng thống của Trump cũng như khiến người dân Mỹ nghi ngờ vai trò của Kushner trong việc hoạch định chính sách".

Jared Kushner (cà vạt đen) là chàng rể có ảnh hưởng với Donald Trump. Ảnh: NYTimes

Anbang bị theo dõi sát sao

Năm 2015, Kushner thuê kiến trúc sư thiết kế lại cao ốc 666 Fifth Avenue để xây thêm các căn hộ, một khách sạn, khu mua sắm và nâng gấp ba chiều cao của nó lên 427 m.

Kế hoạch này cần tiền nhưng dù Kushner đã cố gắng duy trì hoạt động của cao ốc 666 Fifth Avenue, nó vẫn ngập trong nợ nần với khoản nợ đến hạn phải trả vào năm 2019 lên đến 1,1 tỉ USD và còn nhiều không gian văn phòng chưa ai thuê.

Trong những năm gần đây, Anbang là một trong những nhà đầu tư Trung Quốc quyết liệt thâu tóm bất động sản ở Mỹ, họ đầu tư vào nhiều khách sạn ở nước này. Tuy nhiên, tập đoàn này gặp phải những vấn đề riêng, cấu trúc sở hữu phức tạp của nó gây lo ngại cho giới kinh doanh ở Phố Wall và nhà cầm quyền ở Washington.

NYTimes năm ngoái đưa tin rằng cổ phần của Anbang do hàng chục công ty nắm giữ và chúng thuộc sở hữu của nhiều công ty bình phong khác do khoảng 100 người kiểm soát. Nhiều người trong số này có mối liên hệ với một huyện ở Trung Quốc, quê hương của ông Ngô, người đã kết hôn với cháu ngoại của cố lãnh đạo Trung Quốc Đặng Tiểu Bình.

Ông Ngô cũng có một đối tác kinh doanh là con trai của một nguyên soái quân đội Trung Quốc. Ông tuyển dụng rất nhiều cựu quan chức chính phủ quản lý ngành bảo hiểm vào ghế hội đồng quản trị của tập đoàn Anbang.

Cấu trúc của Anbang làm dấy lên những nghi ngờ về chủ sở hữu thực sự của nó, khiến một số công ty tài chính ở Phố Wall bao gồm Morgan Stanley không nhận lời tư vấn cho Anbang về hoạt động mua bán sáp nhập ở Mỹ bởi vì họ không có đủ thông tin cần thiết để thỏa mãn nguyên tắc "biết rõ khách hàng" của họ.

Theo NYTimes, mối quan hệ của Anbang với nhà nước Trung Quốc cũng dẫn đến sự phá vỡ một giao thức của tổng thống. Các tổng thống Mỹ từ lâu lưu trú tại khách sạn Waldorf Astoria nhưng khi Obama đến New York để dự khai mạc kỳ họp thường niên của Đại Hội đồng Liên hợp quốc tháng 9/2015, ông quyết định né khách sạn này. Các quan chức Mỹ không nói rõ lý do thay đổi nơi lưu trú nhưng một quan chức an ninh cấp cao Mỹ cho biết chính phủ Mỹ lo ngại vấn đề an ninh, phản gián và giám sát mạng.

Lo ngại an ninh cũng gây khó cho các nỗ lực của Anbang nhằm thâu tóm các bất động sản ở Mỹ, chẳng hạn Ủy ban đầu tư nước ngoài tại Mỹ (CFIUS) đã từ chối cho phép Anbang thâu tóm khách sạn Hotel del Coronado gần một căn cứ hải quân ở bang Colorado.

Tuy nhiên, Anbang đã khôn khéo gây dựng mối quan hệ với Benjamin M. Lawsky, người giữ vai trò giám đốc các dịch vụ tài chính bang New York từ tháng 5/2011 đến tháng 6/2015. Chính Lawsky, lúc đó là một nhà tư vấn, đã giới thiệu Anbang với Kushner Companies, theo những nguồn tin thân cận. Heller, người phát ngôn của Kushner cho biết Kushner đã chủ trì cuộc đàm phán. Kushner Companies tiết lộ rất ít về khả năng liên doanh này ngoại trừ thông báo rằng Anbang sẽ là một trong những bên chung vốn cổ đông ở dự án tái thiết cao ốc 666 Fifth Avenue nếu thỏa thuận được ký kết.

Heller nhấn mạnh cuộc gặp ăn tối hôm 16/11 của ông Ngô và Kushner chỉ một tuần sau khi Trump đắc cử tổng thống chỉ là trùng hợp ngẫu nhiên. Vào lúc cuộc gặp diễn ra, Kushner đã quyết định rút khỏi một số mối quan hệ kinh doanh nhất định, bao gồm thương vụ đang đàm phán với Anbang, và bàn giao sang cho những người khác ở Kushner Companies, theo Heller. Đó là lý do anh mời cha của mình và Laurent Morali, chủ tịch của Kushner Companies đến dự cuộc gặp. Heller nói rằng Kushner đã lên kế hoạch bán cổ phần ở cao ốc 666 Fifth Avenue trước khi hoàn tất bất kỳ thỏa thuận nào với Anbang.

Heller nhấn mạnh trong tuyên bố rằng Mỹ không coi Anbang là một doanh nghiệp nhà nước - đây là điều quan trọng vì hiến pháp Mỹ cấm việc chấp nhận thanh toán và quà tặng từ chính phủ nước ngoài.

Ông Trump đã có những tuyên bố cứng rắn với Trung Quốc, cáo buộc Bắc Kinh thao túng tiền tệ và gợi ra viễn cảnh một cuộc chiến tranh thương mại.

Tuy nhiên, cần phải chờ xem liệu đó có phải là một chiến thuật đàm phán của Trump hay không. Ông Trump có những mối quan hệ tài chính với Trung Quốc. Ông nắm giữ 30% cổ phần của một liên doanh đang nợ một nhóm ngân hàng, bao gồm Ngân hàng Trung Quốc (BOC), 950 triệu USD. Một trong những đơn vị thuê mặt bằng lớn nhất tại tháp Trump ở New York là Ngân hàng Công thương Trung Quốc (ICBC).

Khi Anbang trở thành thỏi nam châm thu hút tranh cãi, Kushner đã giữ bí mật nội dung cuộc đàm phán giữa Kushner Companies và Anbang.

Một tuần sau bữa ăn tối tại khách sạn Waldorf Astoria, Charles Kushner, cha của Kushner và Ngô Tiểu Huy đã gặp nhau ăn trưa tại khách sạn này. Sau khi ông Charles Kushner ra về, ông Ngô phấn chấn thấy rõ. "Tôi yêu mến các bạn", ông nói bằng tiếng Anh với những người còn lại trong phái đoàn của Charles Kushner, theo một người có mặt trong cuộc gặp.