Thuế bằng 0%, có nên tiếp tục phát triển ô tô?

Từ ngày 1-1-2018, thuế nhập khẩu xe nguyên chiếc từ các nước ASEAN về Việt Nam sẽ giảm từ mức 30% hiện nay xuống mức 0%. Khi đó phân khúc ô tô giá rẻ sẽ giảm mạnh và tạo sức ép rất lớn đối với các doanh nghiệp sản xuất và lắp ráp xe trong nước.

Các nhà sản xuất sẽ buộc phải đặt mình trước quyết định mới: Tiếp tục duy trì hoạt động sản xuất trong nước hoặc chấp nhận rút khỏi thị trường Việt Nam và chuyển sang nhập khẩu xe về bán vì không cạnh tranh nổi với ô tô nhập khẩu giá rẻ.

Áp lực lớn, thu hẹp sản xuất

Ông Toru Kinoshita, Tổng Giám đốc Toyota Việt Nam, cho biết thời gian qua Toyota Việt Nam đã cố gắng nâng cao tỉ lệ nội địa hóa trong quá trình sản xuất, bao gồm nội địa hóa “tự thân” và mua linh kiện, phụ tùng các nhà cung ứng trong nước.

Tuy nhiên, với những mẫu xe hiện tại thì chi phí mua những mặt hàng mới tăng sẽ làm đội chi phí các sản phẩm xe của Toyota. Để giải quyết khó khăn này, lãnh đạo Toyota Việt Nam cho biết sẽ phải thu hẹp từ năm xuống còn bốn dòng xe. “Chúng tôi làm thế để tập trung vào sản xuất những dòng xe có chất lượng hơn” - vị đại diện Toyota Việt Nam chia sẻ.

Theo đại diện Toyota, từ năm 2018, thuế nhập khẩu từ ASEAN sẽ về 0% và đây là điều tốt với người mua nhưng sẽ là áp lực rất lớn với nhà sản xuất trong nước. “Tôi tin rằng cơ quan quản lý của Việt Nam sẽ có giải pháp tính thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) với dòng xe lắp ráp và nhập khẩu hợp lý” - ông Toru Kinoshita nói.

Để phát triển ngành công nghiệp ô tô tại Việt Nam, đại diện Honda đề xuất Chính phủ cần ban hành các văn bản nhằm phát triển ngành công nghiệp ô tô một cách bền vững, hỗ trợ doanh nghiệp giảm chênh lệch giá xe trong và ngoài nước bằng cách điều chỉnh thuế TTĐB một cách phù hợp.

Còn đại diện General Motor (GM) cho rằng việc đa dạng hóa các thương hiệu và sản phẩm là việc quan trọng. Theo chiến lược của GM, đơn vị này vẫn muốn được sản xuất ở Việt Nam nhưng nhập linh kiện từ Hàn Quốc. Tuy rằng đây là vấn đề rất khó khăn nhưng có thể được giải quyết nếu thuế nhập khẩu linh kiện từ Hàn Quốc về Việt Nam giảm.

Ô tô nhập từ Ấn Độ, Thái Lan… đang ùn ùn đổ về Việt Nam. Năm tới, khi thuế về 0%, xe ngoại nhập sẽ về nhiều hơn. Trong ảnh: Công nhân tại một doanh nghiệp trong nước đang kiểm tra, lắp ráp ô tô. Ảnh: TRÀ PHƯƠNG

Điều chỉnh cách tính thuế tiêu thụ đặc biệt

Ông Trần Bá Dương, Tổng Giám đốc Công ty Ô tô Trường Hải (Thaco), cho rằng mặc dù thuế nhập khẩu linh kiện trong khu vực chỉ còn 5% nhưng một số hãng xe vẫn chọn nhập khẩu xe nguyên chiếc từ Indonesia về bán với thuế nhập khẩu 30%.

Lý do là sản xuất ô tô tại Indonesia vẫn rẻ hơn ở nước ta khoảng 20%. Khi thuế xe nhập khẩu nguyên chiếc từ ASEAN giảm về 0% vào đầu năm tới thì sản xuất trong nước càng khó khăn hơn.

“Các cơ quan quản lý cần xác định nền công nghiệp ô tô có nên tiếp tục phát triển hay không. Nếu có thì nên như thế nào” - ông Dương đề nghị.

Đại diện Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) cho rằng Bộ Công Thương cần kiến nghị Chính phủ các giải pháp hỗ trợ. Nếu không, các nhà sản xuất sẽ đối mặt với nguy cơ không thể cạnh tranh nổi, thậm chí là không tồn tại được.

Ông Trương Thanh Hoài, Vụ trưởng Vụ Công nghiệp nặng thuộc Bộ Công Thương, nhận xét giá ô tô ở Việt Nam vẫn ở mức cao so với các nước trong khu vực.

Để phát triển ngành ô tô, Bộ Công Thương đề xuất các nhóm giải pháp như khuyến khích sử dụng ô tô sản xuất trong nước. Điều chỉnh thuế nhập khẩu linh kiện và phụ tùng theo nguyên tắc nhỏ hơn mức thuế nhập khẩu ô tô thành phẩm theo cam kết đã ký.

“Đặc biệt, các bộ, ngành cần nghiên cứu khả năng áp dụng mức thuế TTĐB đối với xe có tỉ lệ nội địa hóa cao, không đánh thuế TTĐB đối với phần giá trị tạo ra trong nước” - ông Hoài đề xuất.

Theo Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải, điều quan trọng là hỗ trợ các nhà sản xuất, lắp ráp ô tô có điều kiện giảm giá thành sản phẩm. “Bộ Công Thương đang kiến nghị với Bộ Tài chính điều chỉnh thuế TTĐB, nhất là thuế đối với các linh kiện nhập khẩu” - ông Hải cam kết.

Ô tô nhập từ Ấn Độ, Thái Lan… đang ùn ùn đổ về Việt Nam- ảnh: Quang Huy