Tốc độ giải ngân chậm vì còn bộ, ngành "thích" ôm việc

Để làm rõ hơn các vấn đề liên quan đến tình hình giải ngân, phân bổ vốn đầu tư công được các ĐBQH nêu ra trong phiên chất vấn sáng 15/6), Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cho biết: “Tiền dự toán thì Chính phủ và Bộ Tài chính luôn bảo đảm nhưng lại có tình trạng không phân bổ hết dự toán, có tiền không tiêu hết được”, Phó Thủ tướng cho biết.

Theo Phó Thủ tướng, việc giải ngân chậm, không đạt kế hoạch là nguyên nhân làm tăng trưởng kinh tế không đạt kế hoạch, giảm hiệu quả sử dụng vốn.

Phân tích nguyên nhân dẫn đến những tình trạng trên, Phó Thủ tướng cho rằng, có cả khách quan, chủ quan nhưng nguyên nhân chủ quan là quan trọng, chủ yếu nhất.

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ. Ảnh Như Ý

Về nguyên nhân khách quan, Phó Thủ tướng cho biết, việc ban hành văn bản, thực hiện, xây dựng hướng dẫn thực hiện Luật Đầu tư công còn lúng túng trong chưa rõ. Nhu cầu đầu tư công rất lớn được Quốc hội phê duyệt trong 5 năm tới là 2 triệu tỷ đồng. Nhưng trước đó (trước khi Quốc hội thông qua) đã được cắt giảm 200.000 tỷ so với phương án ở Kỳ họp 12 Quốc hội XIII, nên các bộ ngành địa phương dành thời gian cắt giảm ở các dự án, dẫn tới kéo dài thời gian thực hiện giải ngân.

Về nguyên nhân chủ quan, Phó Thủ tướng cho rằng do chậm phát hiện rà soát để sửa đổi kịp thời bất hợp lý trong văn bản hướng dẫn, pháp luật liên quan đầu tư công. Nhiều địa phương, bộ, ngành chưa kiên quyết cắt giảm theo Nghị quyết 26 của Quốc hội bảo đảm thu hồi nợ đọng, khoản ứng trước, các dự án cấp bách, đối tác công tư, đôi ứng…

Bên cạnh đó, còn tình trạng thích “ôm việc” của các bộ, ngành. “Một số bộ thấy việc gì cũng quan trong, việc gì cũng to để Bộ làm. Việc phân cấp cho địa phương chưa quyết liệt, không thể biện minh hay chối cãi", Phó Thủ tướng  nhấn mạnh. Ngoài ra, một bộ phận cán bộ còn nhũng nhiễu, chưa được các Bộ xử lý nghiêm...

Để đẩy nhanh tiến độ, Phó Thủ tướng cho biết, Chính phủ thường xuyên rà soát, thể hiện trong các Nghị quyết của Chính phủ hàng tháng. Thủ tướng cũng đã thành lập Tổ công tác đặc biệt để đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công.

Nhờ đó, 5 tháng cuối năm 2016 tốc độ giải ngân gần bằng 3 lần so với 7 tháng năm 2016. Cả năm 2016 giải ngân 93,2%, trong khi cả năm 2015 chỉ giải ngân đạt 87%. 5 tháng đầu năm 2017 giải ng ân 24,7% trongkhi năm ngoái là 24%.

Về giải pháp, Phó Thủ tướng cho biết, tiếp tục rà soát các nghị định, thông tư về đầu tư công, đấu thầu xây dựng, phân cấp mạnh mẽ cho địa phương, nâng cao đạo đức công vụ, năng lực các ban quản lý dự án, tính kịp thời thanh toán của kho bạc và đánh giá toàn diện các vấn đề liên quan tới đầu tư công. Bộ ngành có quyết định phân bổ mà chưa giải ngân vốn tối thiểu thì Chính phủ báo cáo Quốc hội cắt giảm cho vào nguồn dự phòng chung.

Đồng thời tăng cường thanh tra, kiểm toán xử lý nghiêm cán bộ cấp nào làm chậm giải ngân, gây thất thoát, tiêu cực tham nhũng. Chính phủ muốn QH quan tâm thường xuyên, đôn đốc, giám sát công tác này.