1.000 tỉ đồng để đuổi chim sân bay

Sau gần 1 năm thẩm định chủ trương đầu tư dự án hệ thống phát hiện vật thể lạ trên đường băng tại sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất và Nội Bài do Tổng Công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) đề xuất, Cục Hàng không Việt Nam đã trình Bộ Giao thông Vận tải phê duyệt chủ trương đầu tư dự án này.

Nội Bài: 486 tỉ đồng, Tân Sơn Nhất: 510 tỉ đồng

Tổng mức đầu tư hệ thống tại Nội Bài là hơn 486 tỉ đồng, tại Tân Sơn Nhất là gần 510 tỉ đồng. Mục tiêu của dự án nhằm giám sát đường hạ cất cánh 24/7, phát hiện tự động, cảnh báo và xử lý kịp thời, chính xác toàn bộ chim, vật thể lạ có nguy cơ uy hiếp trực tiếp tới an toàn bay, thay thế cho phương pháp thủ công hiện tại…

Về tính cấp thiết của chủ trương đầu tư dự án, Cục Hàng không Việt Nam cho biết đã có rất nhiều vụ việc uy hiếp an toàn hàng không có liên quan đến các vật thể lạ trên đường băng, chỉ trong 2 năm 2014-2016 đã xảy ra 256 vụ tại 2 sân bay quốc tế Nội Bài và Tân Sơn Nhất. Trong năm 2016, chỉ tính riêng các sự cố liên quan tới việc máy bay bị cắt lốp, chim va vào máy bay đã có khoảng 20 vụ.

Máy bay hạ cất cánh tại sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất - Ảnh: Tấn Thạnh

Hiện tại, việc giám sát, kiểm tra hệ thống đường băng tại các sân bay cả nước được thực hiện thủ công, chủ yếu bằng mắt thường, mất nhiều thời gian, không thể kiểm tra liên tục và nhiều khi phải dừng hoạt động bay. Điều này gây khó khăn, gián đoạn hoạt động bay ở các sân bay có tần suất hoạt động cao như Nội Bài, Tân Sơn Nhất. “Đề xuất đầu tư hệ thống phát hiện vật thể lạ trên đường hạ, cất cánh sân bay quốc tế Nội Bài, Tân Sơn Nhất không ngoài mục tiêu tự động hóa việc phát hiện vật thể lạ với tọa độ cảnh báo chính xác, không cảnh báo nhầm, không tắc nghẽn, không can nhiễu với các hệ thống kỹ thuật của khu bay và máy bay. Đồng thời giúp hạn chế, loại bỏ các sự cố gây nguy hiểm trên đường cất, hạ cánh do vật thể lạ, chim, động vật hoang dã xâm nhập” - Cục trưởng Lại Xuân Thanh nói.

Cần cân nhắc hiệu quả

Trao đổi với phóng viên Báo Người Lao Động, một chuyên gia làm công tác giám sát an toàn trong ngành hàng không cho biết đầu tư cho hệ thống phát hiện vật thể lạ, đuổi chim ở sân bay là hoạt động vừa phải làm thủ công vừa sử dụng công nghệ kỹ thuật cao, đặc biệt là với đặc thù sân bay Tân Sơn Nhất hệ thống phải nằm lọt thỏm trong khu dân cư.

Hiện tại, ngành hàng không có sổ tay theo dõi chim, mô tả các mùa chim di cư trong năm, đặc tính từng loài, tác hại có thể gây ra đối với hoạt động hàng không và cập nhật dữ liệu lịch sử để chủ động đối phó bằng cách cắt cỏ, tát mương, phá môi trường sống không cho chim làm tổ, kiếm ăn trong khu vực sân bay. Vào mùa chim di cư, các sân bay có nhiều biện pháp đuổi chim như đi ô tô xua đuổi, bắn súng cao su… Vào khoảng tháng 4-5 và tháng 9-10, sân bay Tân Sơn Nhất thường có chim cu gáy, chim cắt đến làm tổ, kéo theo các loài chim ăn thịt đến bắt mồi, làm ảnh hưởng đến hoạt động bay.

Theo vị chuyên gia này, đã có một vài nhà cung cấp thiết bị trị giá hàng tỉ đồng đến trình diễn hiệu quả máy đuổi chim ở sân bay Nội Bài và Tân Sơn Nhất nhưng đều thất bại. Nguyên nhân là do sân bay nằm gần khu dân cư, luôn có thức ăn thừa thải ra là nguồn thức ăn lôi kéo chim đến.

“Nhiều sân bay ở nước ngoài sử dụng các biện pháp rất đơn giản như căng dây, căng lưới, gắn chông nhựa vào các khu vực chim dễ bị thu hút để cản trở hoạt động kiếm ăn, làm tổ hoặc huấn luyện chim săn mồi… rất thành công. Cần phải học hỏi, phát huy kinh nghiệm này thay vì tìm đến các giải pháp đắt đỏ vì đặc thù sân bay Việt Nam gần khu dân cư, có xua đuổi chim dạt đi thì lúc khác chúng vẫn ra khu bay kiếm ăn” - chuyên gia này nhấn mạnh.

Còn để phát hiện vật thể lạ trên đường băng chủ yếu các nước thường dùng thiết bị radar. Trong chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Mỹ Obama năm 2016, phía Mỹ mang theo xe đặc chủng đặt tại khu bay để phát radar kiểm soát vật lạ và người di chuyển trong phạm vi theo dõi.

Một cơ trưởng Boeing kỳ cựu của Vietnam Airlines cho biết quá trình máy bay cất, hạ cánh phải chuyển động với vận tốc cao, lực ma sát lớn. Nếu va vào các vật thể lạ dù rất nhỏ như ốc vít, thanh sắt, mảnh vỡ, chim trời đều có thể gây tai nạn thảm khốc. “Vụ tai nạn máy bay Concorde rơi làm chết 113 người hồi tháng 7-2000 sau khi đâm phải một mảnh kim loại rơi từ một chiếc phi cơ của hãng Continental Airlines (Mỹ) cất cánh trước đó là ví dụ điển hình của những nguy cơ từ vật thể lạ trên đường băng gây ra” - vị cơ trưởng cho biết thêm.