Cách một con sông nhưng gạo Việt "thua trắng" gạo Campuchia

Đây là thông tin được ông Nguyễn Hạc Thúy, Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký trung ương Hiệp hội Phân bón Việt Nam chia sẻ về tình trạng “ma trận” phân bón giả, phân bón kém chất lượng đang ảnh hưởng nặng nề đến năng suất, chất lượng gạo và phát triển bền vững ngành sản xuất gạo của Việt Nam.

Nguyên nhân nào khiến gạo Việt "đi trước nhưng lại về" sau Campuchia?

Theo ông Thúy, Viện Lúa gạo (IRRI), Tổ chức Nông lương quốc tế (FAO) và Ban Lúa gạo quốc tế (IRC) tổng kết, nếu phân bón đồng bộ, hợp lý và cân đối thì cho tăng năng suất cây trồng bình quân từ 35-40% nhờ phân bón. Gạo là sản phẩm thiết yếu nuôi gần 80% dân số thế giời. Còn phân bón là nguyên liệu thiết yếu đầu vào cho tăng năng suất cây trồng. Vì vậy, IFA và FAO kết luận: cứ 3 người sống trên hành tinh thì có một người sống nhờ tăng năng suất cây trồng nhờ phân bón.

Tuy nhiên, tình hình phân bón giả, phân bón kém chất lượng luôn luôn âm ỉ gây thiệt hại cho bà con nông dân. Trong sản xuất thường được mùa mất giá, được giá mất mùa, thiên tai, dịch bệnh… dẫn đến chưa xây dựng được thương hiệu trong nước bền vững và đặc biệt là thương hiệu quốc tế về nông sản Việt Nam.

Như Việt Nam đã xuất khẩu gạo gần 20 năm nhưng chưa đạt thương hiệu quốc tế. “Trong khi sau lưng ta, đi sau ta, đất nước Campuchia tại Hội chợ Thương mại Lương thực quốc tế năm 2014, gạo thơm Phka Romdoil (hay còn gọi là gạo lài Campuchia) đã 3 lần trình làng, được xếp hạng gạo ngon nhất thế giới. Đất nước Campuchia giống như Đồng bằng Sông Cửa Long Việt Nam, cách nhau một con sông nhưng họ đã đạt, vì Campuchia nghiêm túc thực hiện quy trình sử dụng phân bón hữu cơ khép kín và các quy chuẩn về phân bón hợp lý”, ông Thúy cho biết.

Trước đó, bà Lê Thị Tú Anh, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty CP Nông nghiệp GAP, cũng từng nêu lên vấn đề này. Theo bà Tú Anh, cùng một giống lúa ở Nhật nhưng khi trồng tại Nhật thì chất lượng gạo tốt hơn, thơm dẻo hơn. Khi trồng tại Việt Nam thì gạo ngày càng có chất lượng kém hơn.

“Cùng một giống lúa ở Nhật nhưng khi trồng tại Nhật thì chất lượng gạo tốt hơn, thơm dẻo hơn. Khi công ty Kitoku-Angrimex mang về trồng tại An Giang thì gạo ngày càng có chất lượng kém hơn. Nguyên nhân là nông dân Việt Nam sử dụng phân hóa học không đúng cách. Hay các giống lúa truyền thống như Jasmine 85, Thơm Sóc Trăng ST5… ngày càng mất mùi thơm, độ dẻo kém dần và không còn vị ngọt đậm đà của hạt gạo”, bà Tú Anh dẫn chứng.

Tuy nhiên, về vấn đề này, đại diện Hội Nông dân Việt Nam cho rằng, không thể trách người nông dân được vì thực tế nông dân đang là “nạn nhân” của phân bón giả, phân bón kém chất lượng,

Các đối tượng sản xuất phân bón giả, phân bón kém chất lượng lợi dụng sự thiếu hiểu biết, tâm lý ham rẻ của bà con nông dân, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, địa bàn rộng, trình độ dân trí thấp để bán phân bón giả.

“Do trình độ thấp, khi bón cho cây trồng, đến cuối vụ, khi thấy cây trồng xấu đi, năng suất thấp… lúc đó người nông dân mới cảm nhận được. Mặc dù phải bỏ ra khoản tiền lớn mua phân bón nhưng mùa vụ thất thu”, vị đại diện này nói.

Nguyễn Tuyền