Kịch bản tổng tấn công thành lũy lớn nhất của IS ở Iraq

Lực lượng vũ trang người Kurd phóng rocket về phía IS ở mạn đông nam Mosul. Ảnh: Reuters

Các kế hoạch về cuộc chiến sắp tới của quân đội Iraq, với sự hỗ trợ từ liên minh chống Nhà nước Hồi giáo (IS) do Mỹ dẫn đầu, nhằm tái chiếm Mosul, thành lũy mạnh nhất IS chiếm đóng ở Iraq, đang dần được hé lộ, theo BBC.

Bộ trưởng Quốc phòng Anh Michael Fallon cho biết những thỏa thuận phối hợp quân sự đã hoàn tất hôm 23/9. Ông tiết lộ "chiến dịch bao vây Mosul sẽ bắt đầu sau ít tuần nữa" với mục tiêu giải phóng thành phố lớn thứ hai Iraq "trong vài tháng tới".

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan thậm chí còn công bố cụ thể thời điểm phát động cuộc tấn công Mosul là vào ngày 19/10.

Nhiều giai đoạn

Theo học giả Michael Knights thuộc Viện Washington về Chính sách Cận Đông, những gì có thể khẳng định chắc chắn lúc này là chiến dịch giải phóng Mosul sẽ gồm nhiều giai đoạn.

Trước hết, cơ sở hậu cần cho chiến dịch phải được thiết lập tại căn cứ không quân Qayyarah, cách Mosul 60 km về phía nam, nơi Lực lượng An ninh Iraq (ISF) tái chiếm hồi đầu tháng 7. Kể từ đó, nhà chức trách đã nâng cấp căn cứ này để có thể đón nhận máy bay vận tải . Từ đây, đạn dược, nhiên liệu và thực phẩm sẽ được trực tiếp chuyển tới chiến tuyến qua đường hàng không thay vì vận chuyển bằng xe tải tại các kho quân nhu của Iraq gần thủ đô Baghdad, cách khá xa Mosul.

Khoảng 560 cố vấn quân sự Mỹ đã tới căn cứ không quân Qayyarah để hướng dẫn và hỗ trợ kế hoạch tấn công Mosul. Các hệ thống pháo tầm xa Mỹ và Pháp cũng đã được bố trí, bao gồm những khẩu pháo bức kích di động và dàn phóng rocket có khả năng bắn trực tiếp vào Mosul trong vòng 20 giây với độ chính xác cao.

Bao vây

Lực lượng Động viên Nhân dân của người Hồi giáo Shiite sẽ trấn giữ các khu vực nông thôn vắng dân cư và các con đường ở phía nam căn cứ không quân Qayyarah và phía tây Mosul. Ảnh: AFP

Căn cứ Qayyarah còn đóng vai trò như một điểm hội quân của các lực lượng Iraq tham gia giải phóng Mosul. Họ chủ yếu là các binh sĩ Iraq rút về từ khắp đất nước để gia nhập vào các đơn vị chiến đấu đa sắc tộc, giáo phái.

Có khoảng 11 lữ đoàn đặc nhiệm sẵn sàng tấn công, quân số mỗi lữ đoàn khoảng 2.000 người. 5 đơn vị khác đến từ lực lượng cảnh sát bán vũ trang và các bộ tộc, với quân số gần 6.000 người, chủ yếu là người Arab Hồi giáo dòng Sunni từ vùng Mosul mở rộng, cũng đang trong tư thế sẵn sàng chiến đấu.

Lực lượng vũ trang Peshmerga người Kurd, một số đơn vị cảnh sát bán vũ trang người Cơ đốc giáo và người Kakai được người Kurd hậu thuẫn đang bao vây Mosul ở phía đông bắc và sẽ thắt chặt vòng vây từ hướng này.

Một kế hoạch khác đã được vạch ra, cho phép các lực lượng an ninh tình nguyện người Hồi giáo Shiite từ khu vực miền nam Iraq hỗ trợ gián tiếp trận đánh tái chiếm thành phố mà không gây hoang mang cho người Hồi giáo Sunni chiếm đa số ở Mosul.

Lực lượng Hashd al-Shaabi (Động viên Nhân dân) của người Hồi giáo Shiite sẽ được huy động để bảo vệ các khu vực nông thôn vắng dân cư và những con đường ở phía nam căn cứ không quân Qayyarah cùng phía tây Mosul, nhưng họ sẽ không tham gia trong cuộc chiến ở đô thị.

Tấn công

Các lực lượng tham chiến ở Mosul. Đồ họa: BBC

Giai đoạn tiếp theo của chiến dịch là tiến công thành nhiều giai đoạn vào các vùng ngoại ô Mosul. Mũi tấn công chính sẽ được tổ chức theo hướng đường xa lộ Baghdad - Mosul bên bờ tây sông Tigris và sẽ dừng lại khi các lực lượng tiến đến được những vùng ngoại ô phía nam Mosul.

Một đội hình tấn công khác có thể thọc vào vùng sa mạc ở phía tây Mosul, dọc theo các đường ống dẫn dầu và những tuyến đường nhằm phong tỏa thành phố, ngăn IS điều thêm viện binh hay lẩn trốn sang Syria.

Đội hình cuối cùng có thể công kích vào Mosul từ bờ đông sông Tigris, đánh úp mạn đông thành phố.

Học giả Michael Knights nhận định giai đoạn này sẽ diễn ra theo từng đợt với hiệu quả thất thường: có ngày dễ dàng tiến sâu, có ngày vấp phải kháng cự quyết liệt ở một chốt phòng thủ mạnh nào đó của IS hoặc phải dừng tiến công để chờ tiếp tế.

Lúc đó, Lực lượng An ninh Iraq và Lực lượng Động viên Nhân dân sẽ tràn vào vùng sa mạc ở Mosul với nhiều đoàn xe lớn dưới sự yểm trợ của chiến đấu cơ liên minh, nhằm tiêu diệt những tay súng IS gan lỳ.

Tháng 11 và 12/2016 sẽ là thời điểm trận chiến chính bắt đầu. Trước hết, một trung tâm chỉ huy điều hành các chiến dịch sẽ được thiết lập ở một địa điểm sát Mosul, nơi có thể dễ dàng bố trí phòng thủ, để giúp Lực lượng An ninh Iraq và liên minh chống IS có một điểm tập kết an toàn.

Bảo vệ tính mạng cho dân chúng trong vùng cũng là một vấn đề phức tạp. 700.000 người nhiều khả năng vẫn bám trụ ở Mosul. Khi quân giải phóng làm chủ vùng ngoại vi Mosul, người dân sẽ bắt đầu tràn ra với số lượng lớn vì IS không còn có khả năng ngăn chặn họ. Các tay súng IS có thể dễ dàng trà trộn trong đám đông dân cư để gây bất ổn. Đây là lý do vì sao liên minh chống IS không muốn tiếp cận Mosul trước khi họ sẵn sàng tiếp quản toàn bộ thành phố.

Sụp đổ

Suốt nhiều tháng qua, liên minh chống IS luôn quan sát kỹ lưỡng những chiến thuật cũng như các lớp phòng thủ của IS, nghiên cứu cẩn thận cách IS di chuyển, theo BBC

Michael Knights cho rằng các cuộc không kích sẽ diễn ra dồn dập tại những nơi liên minh chống IS muốn chọc thủng phòng tuyến của IS. Các thủ lĩnh IS sẽ là những mục tiêu truy lùng gắt gao hơn cả.

Tuy nhiên, IS có lẽ sẽ không thể chiến đấu quyết liệt ở tất cả các khu vực của Mosul bởi thành phố này quá lớn.

Thay vào đó, khoảng 2.000 - 3.000 tay súng IS có khả năng sẽ chọn vài khu vực trọng điểm để cố thủ. Khu trung tâm hành chính phía tây Mosul là một địa điểm mang tính biểu tượng. Chiến dịch giải phóng chỉ có thể tuyên bố thắng lợi khi kiểm soát hoàn toàn khu vực này.

Khi những ổ phòng thủ của IS trong thành phố sụp đổ, giai đoạn bình ổn cuối cùng của chiến dịch sẽ được triển khai. Lực lượng bình ổn cần phải tìm cách phân biệt các tay súng IS tháo chạy với những người dân bị mất nhà cửa. Luật pháp và trật tự ở Mosul cũng cần nhanh chóng thiết lập lại.

Xem thêm: Chuẩn bị tử chiến, IS ngày đêm gia cố thành lũy lớn nhất ở Iraq