Cuộc “đấu khẩu” lịch sử Kennedy - Nixon trên truyền hình Mỹ

Hai ứng viên Kennedy (trái) và Nixon (phải) trong cuộc tranh luận ngày 26/9/1960 (AnhrL AP)

John F. Kennedy và Richard Nixon đã có 4 cuộc tranh luận trên truyền hình (Great Debates) trong cuộc bầu cử tổng thống năm 1960. Cuộc tranh luận đầu tiên diễn ra vào ngày 26/9/1960 mang tính lịch sử vì nhiều lý do. Quan trọng nhất, đó là cuộc tranh luận đầu tiên trên truyền hình giữa các ứng viên tổng thống trong lịch sử Mỹ - diễn ra tại trường quay của đài truyền hình CBS ở trung tâm thành phố Chicago.

Bối cảnh lịch sử

Cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vào năm 1960 diễn ra vào thời điểm quan trọng trong lịch sử Mỹ. Khi đó, Mỹ đang lâm vào Chiến tranh Lạnh với Liên Xô, vốn đang giành lợi thế trong cuộc đua vũ trụ bằng việc phóng vệ tinh Sputnik. Ở trong nước, cuộc đấu tranh đòi nhân quyền và xóa bỏ nạn phân biệt chủng tộc đã gây chia rẽ sâu sắc nước Mỹ và làm nảy sinh những câu hỏi quan trọng về tình hình dân chủ tại Mỹ.

Trong bối cảnh nước Mỹ cần một nhà lãnh đạo quyết đoán, hai ứng viên đã chạy đua giành ghế tổng thống: John F. Kennedy - một nghị sĩ trẻ, năng động xuất thân từ một gia đình quyền lực, và Richard Nixon - người khi đó đang giữ cương vị phó tổng thống.

Kennedy và Nixon có quá nhiều khác biệt và lợi thế rõ ràng nghiêng về Nixon. Ông Kennedy khi đó mới 43 tuổi, mới làm thượng nghị sĩ hơn 1 nhiệm kỳ và thiếu kinh nghiệm ngoại giao. Trái lại, ông Nixon đã có gần 8 năm giữ cương vị phó tổng thống sau một thời gian phục vụ tại quốc hội. Hai đối thủ đã vận động tranh cử tích cực trong suốt mùa hè năm 1960 và Nixon dẫn trước Kennedy trong các cuộc thăm dò dư luận.

Cuộc tranh luận đầu tiên

Trong khi Kennedy ghi điểm bằng phong thái tự tin, điềm tĩnh thì ông Nixon trông ốm yếu và liên lục lau mồ hôi. (Ảnh: AP)

Đội ngũ tranh cử của ông Kennedy đã ủng hộ tổ chức các cuộc tranh luận vì biết rằng ứng viên của họ phải chứng tỏ mình hơn vì ông này ít được biết đến trên toàn quốc so với Nixon, người khi đó đang là phó tổng thống.

Vào tối ngày 26/9/1960, Kennedy và Nixon đã tới trường quay của CBS tại trung tâm Chicago để có cuộc tranh luận đầu tiên trên truyền hình giữa các ứng viên tổng thống trong lịch sử Mỹ. Cuộc tranh luận đầu tiên tập trung vào các vấn đề chính sách trong nước.

Ông Kennedy mặc bộ vest sẫm màu, trông thanh lịch, khỏe khoắn. Trong suốt cuộc tranh luận kéo dài 60 phút, ông Kennedy đã thể hiện phong thái tự tin, điềm tĩnh nhưng cũng mạnh mẽ, quyết đoán.

Trong khi đó, ông Nixon “mất điểm” khi chọn một bộ vest màu ghi sáng, gần giống với màu phông nền phía sau, khiến ông trở nên nhợt nhạt. Gương mặt ông xanh xao, không cạo râu và thiếu sức sống. Thực tế là khi đó ông bị cúm và từ chối trang điểm khi lên sóng truyền hình. Ngoài ra, ông Nixon mới bị giảm cân sau thời gian nằm viện vì đau đầu gối. Suốt cuộc tranh luận, Nixon trông có vẻ căng thẳng và nhiều lần dùng khăn lau mồ hôi.

Những người theo dõi cuộc tranh luận qua đài phát thanh cho rằng Nixon đã giành chiến thắng trong cuộc “đấu khẩu” đầu tiên này. Tuy nhiên, phần lớn những người xem truyền hình lại chọn ông Kennedy.

“Tôi nghe cuộc tranh luận trên đài phát thanh khi đang trên đường tới Lincoln, bang Kansas và tôi nghĩ Nixon đã làm tốt”, cựu Thượng nghị sĩ Bob Dole, ứng viên tổng thống đảng Cộng hòa năm 1996, nhớ lại trong một cuộc phỏng vấn của PBS. “Nhưng sau đó tôi xem truyền hình vào sáng hôm sau và trông ông ấy có vẻ không khỏe. Ông Kennedy trông trẻ trung, phát biểu rõ ràng và… áp đảo ông Nixon”.

Don Hewitt, người sản xuất và đạo diễn cuộc tranh luận đầu tiên cho CBS, cho hay ông Kennedy đã chuẩn bị tốt hơn cho cuộc tranh luận. “Ông ấy biết nó rất quan trọng. Ông ấy đã nghỉ ngơi vào chiều hôm đó để lấy đà”.

Khoảng 40% trong tổng số 180 triệu dân Mỹ đã bật truyền hình và xem các cuộc tranh luận giữa Nixon và Kennedy vào năm 1960. Nhiều chuyên gia chính trị đã đánh giá Kennedy làm tốt hơn đối thủ Cộng hòa.

Bà Jacqueline Kennedy theo dõi cuộc tranh luận của chồng vào ngày 26/9/1960 tại nhà riêng ở Hyannis Port, bang Massachusetts. Khi đó, bà Kennedy đang mang thai 6 tháng đứa con thứ 2. (Ảnh: AP)

Tác động từ các cuộc tranh luận

Sau cuộc tranh luận đầu tiên, hai ứng viên còn có 3 cuộc tranh luận khác vào tháng 10/1960. CBS đánh giá rằng ông Nixon đã làm tốt hơn trong các cuộc tranh luận về sau, đặc biệt là cuộc “đấu khẩu” thứ tư, và cũng là cuối cùng, về chính sách ngoại giao tại một trường quay truyền hình ở New York ngày 21/10/1960.

Tuy nhiên, cuộc đối đầu đầu tiên tại Chicago để lại ấn tượng mạnh đối với cử tri Mỹ và được nhiều người coi là đóng vai trò quan trọng trong chiến thắng của Kennedy trong cuộc bầu cử tổng thống sau đó.

Vào tháng 11/1960, cử tri Mỹ đã bầu tổng thống với tỷ lệ bỏ phiếu cao kỷ lục. Đúng như dự đoán, đó là một cuộc chạy đua sít sao, trong đó Kennedy đã thắng Nixon với tỷ lệ 49,7-49,5% nhưng Kennedy có được 303 đại cử tri so với 219 đại cử tri của Nixon.

Các cuộc thăm dò cho thấy hơn một nửa trong tổng số các cử tri đã bị ảnh hưởng bởi các cuộc tranh luận, trong khi 6% khẳng định các cuộc tranh luận quyết định lựa chọn lá phiếu của họ.

Dù cuộc tranh luận có khiến Nixon “hụt” ghế tổng thống hay không nhưng chúng cũng được xem là một bước ngoặt lớn trong cuộc đua vào Nhà Trắng năm 1960 và trong lịch sử truyền hình trên chính trường Mỹ. Kể từ đó, các cuộc tranh luận trên truyền hình đã trở thành một nhân tố không thể thiếu trong nền chính trị Mỹ và giúp định hình kết quả của các cuộc bầu cử sơ bộ lẫn tổng tuyển cử.

An Bình

Theo NYD, CBS, History