Tỉ giá USD/VND bỗng dưng ‘nổi sóng’

Mấy ngày trở lại đây, giá USD được điều chỉnh tăng khá mạnh so với đồng Việt Nam. Như vậy sau một thời gian dài yên ả, ngay sau kỳ nghỉ Tết, tỉ giá USD/VND có xu hướng đi lên và gây không ít lo ngại cho doanh nghiệp nhập khẩu.

Nhiều lý do đẩy tỉ giá tăng

So với một tuần trước, tức ngày làm việc đầu tiên sau kỳ nghỉ Tết, đến hôm qua (1-3), tỉ giá trung tâm do Ngân hàng Nhà nước (NHNN) công bố đã tăng tới 50 đồng, lên mức cao kỷ lục 22.473 VND/USD.

Tại các NH thương mại, giá USD bán ra cũng liên tục “leo thang”. Trong đó, tỉ giá cao nhất được xác lập tại Techcombank khi niêm yết ở mốc 22.800 VND/USD. Còn tại các NH như Vietcombank, EximBank, SCB giá bán niêm yết ở mức 22.790 VND/USD. Đây được xem là mức cao nhất trong gần một năm qua.

Tính chung chỉ trong khoảng một tuần trở lại đây, giá bán USD tại các NH đã tăng 40- 50 đồng. Thậm chí nếu so với trước Tết, giá USD bán ra tại một số NH thương mại đã tăng hơn 80 đồng. Riêng thị trường tự do có mức tăng cao hơn tại các NH.

Lý giải về việc tỉ giá tăng nhanh từ sau Tết, TS Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế trưởng kiêm Giám đốc Trường Đào tạo cán bộ BIDV, phân tích: Việc tăng tỉ giá trong những ngày gần đây chỉ mang yếu tố thời vụ, do hoạt động sản xuất kinh doanh và xuất nhập khẩu diễn ra mạnh mẽ hơn trong thời điểm đầu năm. Hiểu nôm na là nhập khẩu nhiều thì nhu cầu ngoại tệ cũng sẽ tăng lên. Cầu ngoại tệ lớn trong khi nguồn cung hạn chế gây áp lực lên tỉ giá.

“Ngoài ra đồng USD trên thế giới đã tăng giá khá mạnh trở lại sau khi giảm hơn 9% trong năm 2017 so với các đồng tiền mạnh khác trong rổ tiền tệ quốc tế. Điều này cũng tạo áp lực lớn lên tiền đồng” - TS Lực nói thêm.

Khách hàng đổi tiền USD sang tiền đồng để gửi tiết kiệm tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Sài Gòn chiều 1-3. Ảnh: THÙY LINH

Nhà đầu tư tranh thủ bán, doanh nghiệp đau đầu

Tranh thủ cơ hội tỉ giá tăng, chị Liên Châu Anh (nhà ở quận 5, TP.HCM) đã quyết định chuyển đổi một nửa số ngoại tệ tích trữ hiện có là 75.000 USD sang tiền đồng được gần 1,7 tỉ đồng để gửi tiết kiệm tại một NH.

“Với lãi suất tiền gửi kỳ hạn 12 tháng, lãi cuối kỳ đang là 7,5%/năm, tôi cũng thu được khoản tiền lời hơn 127 triệu đồng/năm. Trong khi đó nếu tiếp tục găm giữ USD như năm ngoái, tiền lời không đáng kể do tỉ giá ổn định, không nhảy múa như mấy ngày gần đây” - chị Châu Anh tính toán.

Tuy vậy, một số ý kiến lo ngại việc tỉ giá tăng cao như thời gian gần đây có thể ảnh hưởng nhất định tới lạm phát. Bởi khi tỉ giá tăng khiến giá hàng nhập khẩu tăng, dẫn đến mặt bằng giá hàng hóa trong nước tăng lên. Đại diện một công ty nhập khẩu tính toán: Nếu tỉ giá tăng 80 đồng thì cũng đồng nghĩa khi nhập một lô hàng trị giá 1 triệu USD, doanh nghiệp phải chi thêm khoảng 80 triệu đồng so với thời điểm trước Tết.

Ông Nguyễn Văn Tuấn, Giám đốc Công ty Xuất nhập khẩu mây tre tại quận Bình Thạnh, TP.HCM, lo ngại: “Tỉ giá không êm ả, biến động sẽ ảnh hưởng rất lớn đến lợi nhuận của nhà nhập khẩu trong khi các chi phí, thuế, xăng dầu, lương… lại tăng. Chính vì vậy, nếu Nhà nước ổn định được tỉ giá như trong năm 2017 là một yếu tố vô cùng thuận lợi đối với các doanh nghiệp nhập khẩu như chúng tôi”.

Cần nâng lãi suất USD

Trước quan điểm cho rằng việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) dự kiến tiếp tục tăng lãi suất 3-4 lần trong năm nay sẽ gây ra những bất ổn cho thị trường tỉ giá tại Việt Nam, TS Cấn Văn Lực cho rằng: “Không phủ nhận việc FED tăng lãi suất sẽ ảnh hưởng đến vấn đề tỉ giá nhưng theo tôi, sự tác động này ở mức không nhiều”.

Giải thích rõ hơn về nhận định này, TS Lực nói USD chỉ là một trong tám loại tiền tệ được NHNN sử dụng để tính toán tỉ giá trung tâm nên cũng góp phần giảm thiểu rủi ro về tỉ giá. Mặt khác, kế hoạch FED tăng lãi suất nằm trong dự đoán và được đưa vào tính toán giá cả của các loại hàng hóa, tỉ giá, lãi suất. Bên cạnh đó, nguồn cung về ngoại tệ vẫn tương đối dồi dào và cầu có tăng lên ở phần nhập khẩu nhưng có thể giảm nhẹ ở phần vay ngoại tệ.

“Theo quan điểm của tôi, tỉ giá VND/USD cho cả năm 2018 sẽ tăng khoảng 1%-2% nếu không có những yếu tố bất thường” - ông Lực nhận định.

Đồng quan điểm nhưng TS Bùi Quang Tín, khoa Quản trị kinh doanh, Trường ĐH NH TP.HCM, cũng lưu ý: Bên cạnh những yếu tố thuận lợi như nguồn cung ngoại tệ khá dồi dào thì tỉ giá VND/USD cũng sẽ đối mặt với một vài thách thức. Đó là FED tăng lãi suất sẽ khiến đồng bạc xanh mạnh lên và Mỹ giảm thuế thu nhập doanh nghiệp từ 35% xuống 20% cũng sẽ tạo áp lực lên cán cân thương mại của Việt Nam.

Để ứng phó trước bối cảnh mới này, các chuyên gia cho rằng NHNN cần điều chỉnh tỉ giá linh hoạt và uyển chuyển hơn. Đồng thời, cần cân nhắc nâng lãi suất USD (thay vì để mức 0% như hiện nay) nhằm huy động nguồn lực trong dân, thay vì phải đi vay nước ngoài với lãi suất cao đáp ứng nhu cầu ngoại tệ trong nước ngày càng cao.