Trung Quốc xây nhà chứa máy bay trái phép ở Trường Sa

Khi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đến thăm Nhà Trắng trong tháng 9/2015. Phát biểu trong cuộc họp báo chung với Tổng thống Mỹ Barack Obama, ông Tập khiến nhiều người ngạc nhiên với những lời trấn an về ý định của Trung Quốc đối với các thực thể bồi lấp trái phép trên quần đảo Trường Sa của Việt Nam.

“Trung Quốc không có ý định theo đuổi mục đích quân sự”, ông Tập nói khi đề cập đến những thực thể bồi lấp ở quần đảo Trường Sa đang chiếm trái phép trên Biển Đông.

Tuy nhiên, hình ảnh vệ tinh mới nhất lại cho thấy thực tế khác. Những hình ảnh được thu thập và phân tích bởi Trung tâm Nghiên cứu và Chiến lược Quốc tế (CSIS) ở Washington DC (Mỹ) cho thấy việc xây dựng các nhà chứa máy bay tại đá Chữ Thập (tên quốc tế Fiery Cross Reef), đá Vành khăn (Mischief Reef) và đá Xu bi (Subi Reef) đã được tiến hành.

Không có máy bay quân sự được nhìn thấy tại thời điểm các bức ảnh được chụp. Tuy nhiên, bản phân tích của CSIS các nhà chứa máy bay trên 3 đảo nhân tạo này có thể chứa bất kỳ máy bay nào trong biên chế Không quân Trung Quốc.

Ảnh vệ tinh về các công trình mới hoàn thành trên đá Chữ Thập, thuộc quần đảo Trường Sa. Ảnh: Nytimes/CSIS

Một số nhà có thể chứa máy bay ném bom H-6, máy bay tiếp nhiên liệu H-6U, máy bay vận tải quân sự Y-8 và máy bay chỉ huy và cảnh báo sớm trên không KJ-200. Trung Quốc có thể biện minh rằng, các nhà chứa mới xây phục vụ cho mục đích dân sự và phi quân sự.

Phân tích của CSIS cho thấy, những nhà chứa máy bay nhỏ nhất có chiều rộng từ 18-21 m, đủ để chứa máy bay chiến đấu lớn nhất của Trung Quốc. Các cấu trúc đều được gia cố chắc chắn hơn: “Họ xây dày hơn, bạn sẽ không làm như thế với mục đích dân sự”, ông Gregory B. Poling, giám đốc Sáng kiến Minh bạch Biển châu Á nói trong cuộc phỏng vấn qua điện thoại.

“Các nhà chứa máy bay lớn nhất rộng tới 70 m, quá đủ cho máy bay ném bom chiến lược hoặc tiếp nhiên liệu trên không”, ông Poling cho biết thêm. Nếu những loại máy bay quân sự được triển khai, điều đó sẽ làm phức tạp thêm tranh chấp chủ quyền giữa Trung Quốc với Philippines và các quốc gia khác, làm tăng nguy cơ rủi ro trong tự do hàng hải qua khu vực.

Ngay cả trước khi hình ảnh về các nhà chứa máy bay xuất hiện, các nhà phân tích đã nhận định, ý định của Trung Quốc là sử dụng các đảo nhân tạo để thể hiện sức mạnh quân sự trong khu vực. “Chúng tôi biết ngay từ khi họ bắt đầu xây dựng đường băng. Nó giống như việc bạn nói rằng đang xây dựng một lâu đài, nhưng chỉ ở tầng đầu tiên”, ông Poling nói.

Bằng chứng về các nhà chứa máy bay xuất hiện khoảng gần một tháng sau phán quyết của Tòa Trọng tài Thường trực bác yêu sách chủ quyền phi lý của Bắc Kinh trên Biển Đông. Phán quyết của Tòa là một phản ứng mang tính bước ngoặt đối với các tranh chấp chủ quyền trong khu vực.

Một số nhà phân tích cho rằng, các nhà chứa máy bay không phải là một phản ứng của Trung Quốc đối với phán quyết của Tòa, mà nhiều khả năng đã được xây dựng từ trước. “Các cơ sở có thể đã được xây dựng xong vài tháng trước đây”, ông Taylor Fravel, giáo sư khoa học chính trị tại Viện Công nghệ Massachusetts nhận định.

Ông cho biết thêm, Trung Quốc đã đưa ra các tuyên bố tùy chọn để sử dụng các rạn san hô như các cơ sở quân sự, nhưng vẫn chưa quyết định mức độ sử dụng chúng. Nó tạo ra một tùy chọn để bảo vệ từ các cơ sở nhân tạo, thậm chí là triển khai sức mạnh”, ông Fravel nói.