Lan kiếm có những loại nào, cách trồng và chăm sóc ra hoa đẹp

Lan kiếm là một dòng lan được chơi lâu đời nhất ở nước ta. Chúng thường xuất hiện ở các khu rừng nhiệt đới tại Việt Nam, bắc Ấn Độ, Trung Quốc, Nhật Bản, Malaysia, Philippines.

1. Đặc điểm hoa lan kiếm

Lan kiếm thuộc họ Cymbidium, dòng thân thảo, mọc dạng bụi có nhiều nhánh thường mọc ở các vùng núi cao, nền nhiệt thấp.

Thân lá lan kiếm

Lan kiếm có phần thân là những bẹ lá dày, rộng từ 3 đến 5cm, dài từ 50cm đến hơn 70cm mọc từ gốc có màu xanh mượt quanh năm. Lá hình lưỡi kiếm, cứng, vươn thẳng hơi cong ra ngoài. Lá lâu năm, ít rụng.

Màu sắc và kích thước của lá lan kiếm thay đổi theo thời tiết, những nơi nắng nóng, khô hạn lá ngắn lại hơi ngả vàng nhạt màu nắng. Những nơi ẩm, ít ánh sáng lá dài hơn mét, bản to, dày hơn màu xanh đậm và mềm hơn nhưng vẫn khoẻ khoắn.

Hình dáng cây lan kiếm

Phần bẹ lá ôm chặt củ để che chắn bảo vệ tích trữ dinh dưỡng cho bản thân và dành cho thế hệ sau. Củ càng to thì chứa nhiều dinh dưỡng nuôi cây, cây càng nhanh lớn và ra hoa nở đẹp.

Hoa lan kiếm

Lan kiếm bắt đầu ra hoa khi cây đã đủ tuổi (cây trưởng thành). Hoa của lan kiếm mọc từ nách lá trên hành kiếm tạo thành cần (phát, vòi) hoa, mỗi cần hoa có từ 20 đến 50 hoa. Cần hoa thòng xuống kéo dài đến hoa cuối cùng. Cấu tạo hoa gồm cuống hoa, có 3 đài, 2 cánh, 1 trụ nhuỵ, 1 lưỡi (thuỳ lớn), 2 thuỳ nhỏ ôm trụ nhuỵ. Hoa của lan kiếm có mùi thơm nhẹ nhàng.

Lan kiếm ra hoa

Lan kiếm khi được trồng ở những nơi có ánh nắng trên 80% thì hoa sẽ có màu sắc rực rỡ và thơm hơn so với trồng những nơi thiếu nắng hoặc nắng nhẹ. Một thân kiếm có thể ra 2-3 cần hoa và có thể ra hoa 3 lần trong một năm.

Rễ lan kiếm

Rễ to như đầu đũa ăn cơm, mọc chùm quanh gốc củ. Rễ kiếm có thể tách chia thành nhiều rễ con, thích thoáng và bò trên chất trồng. Rễ kiếm cũng có thể chui trong mùn dừa một cách mạnh mẽ do chịu được môi trường ẩm cao.

Hình ảnh rễ lan kiếm

2. Phân loại lan kiếm

Lan kiếm được chia làm 4 loại phổ biến bao gồm: Lan kiếm lô hội (Cymbidium aloifolium (L.) Sw. 1799); Kiếm tiên vũ (Cymbidium finlaysonianum Wall. ex Lindl. 1833); Kiếm dừa (Cymbidium atropurpureum (Lindl.) Rolfe 1903); Lan kiếm hai màu (Cymbidium bicolor Lindl. 1833)

Lan kiếm lô hội (Cymbidium aloifolium (L.) Sw. 1799)

Đồng danh của nó có những tên sau: Cymbidium crassifolium Wall. 1828; Cymbidium erectum Wight 1852; Cymbidium intermedium H.G.Jones 1974; Cymbidium pendulum (Roxb.) Sw. 1799; Cymbidium simulans Rolfe 1917

- Đặc điểm: Loài lan này phân bố chủ yếu ở vùng núi phía bắc, có thể là phong lan hoặc thạch lan, lá nhỏ dày, rộng đến 3cm, dài đến 60-70cm, cứng vươn thẳng hơi cong, củ nhỏ khoảng 2-3cm.

Lan kiếm lô hội

- Ra hoa: Hoa nở vào mùa từ tháng 1 đến tháng 4 hàng năm, chùm hoa dài tới 60cm, khoảng hơn 40 hoa. Hoa to khoảng 2-4cm, nở khoảng 3-4 ngày, mùi thơm dịu nhẹ. Màu cánh hoa có những sọc đỏ nâu biến thiên rất rộng, từ đậm đến nhạt, dày đến mỏng.

Kiếm tiên vũ (Cymbidium finlaysonianum Wall. ex Lindl. 1833)

Đồng danh của nó có những tên sau: Cymbidium pendulum var brevilabre Lindl. 1842; Cymbidium tricolor Miq. 1864; Cymbidium wallichii Lindl. 1833

- Đặc điểm: Đây là loài lan kiếm có kích cỡ lớn nhất trong dòng kiếm, cành hoa cũng dài nhất. Lá dày cứng có thể rộng đến 5-7cm, dài đến hơn 1m.

Lan kiếm tiên vũ

- Ra hoa: Cành hoa dài từ 50cm lên đến hơn 1m, hoa thưa, chỉ khoảng 20-30 chiếc, to lên đến 4cm, mùi thơm nhẹ. Hoa nở khoảng 3-4 ngày vào mùa hè thu. Nổi bật là bản lá dày lớn, củ to. Đường kính củ to lên đến 6cm

Lan kiếm hai màu (Cymbidium bicolor Lindl. 1833)

Đồng danh của nó có những tên sau: Cymbidium aloifolium var pubescens [Lindl.] Ridl. 1911; Cymbidium bicolor subsp. obtusum Du Puy & P.J.Cribb 1988; Cymbidium bicolor subsp. pubescens (Lindl.) Du Puy & P.J.Cribb 1988; Cymbidium celibicum [Schlechter] Schtr. 1925; Cymbidium flaccidum Schltr. 1913; Cymbidium pubescens Lindl. 1840; Cymbidium pubescens Lindl. var celibicum Schlechter 1911.

- Đặc điểm: Giả hành nhỏ, tròn hoặc giọt lệ, lá đanh cứng dày, rộng đến 3cm, dài đến 70cm.

Lan kiếm hai màu

- Ra hoa: Hoa hai màu thường là viền vàng và nâu đỏ. Cột phấn lộ lưỡi khảm ko kẻ như dạng lô hội. Chùm hoa dài đến 70cm, chuỗi thòng hoặc cong thòng xuống. Hoa có thể lên đến 30 chiếc, to đến 4cm, nở vào mùa xuân. Đặc biệt có cây ở thể hoa dựng, chứ không thòng như các em kiếm lá cứng thường thấy.

Kiếm dừa (Cymbidium atropurpureum (Lindl.) Rolfe 1903)

Đồng danh của nó có những tên sau: Cymbidium atropurpureum var olivaceum J.J.Sm. 1910; Cymbidium finlaysonianum var atropurpureum [Lindl.] Veitch 1894; *Cymbidium pendulum var. atropurpureum Lindl. 1854; Cymbidium pendulum var. purpureum [Roxb.] W.Wats. 1890.

Lan kiếm dừa (treo)

- Đặc điểm: Loài phong lan này đặc biệt hơn 3 loài còn lại bởi những chiếc lá dày cứng dài lên đến 1m, nhưng lại bé, chỉ khoảng 1.5-2cm.

- Ra hoa: Chùm hoa ngắn, chỉ khoảng 30-40cm, cá biệt có cây lên đến 60cm. Hoa chỉ khoảng 10-20 chiếc to đến 5cm, nở khoảng 5 ngày vào mùa xuân. Mùi rất thơm, như mùi kẹo dừa, nên còn được gọi là Kiếm dừa.

3. Phân biệt lan kiếm

Thông thường, để nhận dạng các loại lan kiếm sẽ căn cứ vào hoa và màu sắc của chúng. Ngoài ra khi không có hoa thì phân biệt bằng các đặc điểm sau:

- Kiếm Treo (Kiếm dừa): Cánh hoa vàng, củ và lá nhỏ dài

- Kiếm Vàng ( Kiếm Tiên vũ): Lá bản dày lớn, củ to, cánh hoa màu tím lớn

Hình ảnh phân biệt lan kiếm vàng và lan kiếm treo

Hai loài còn lại rất khó phân biệt khi không có hoa, ngay cả khi có hoa cũng rất dễ lầm lẫn.

Hình ảnh phân biệt lan kiếm lô hội và lan kiếm hai màu

Hoa của Kiếm Lô hội sọc nâu có rất nhiều, kể cả trên cánh môi, cánh môi không có xu hướng cong đầu cánh về phía sau như Kiếm hai màu. Ở Kiếm hai màu, thường chỉ có 1 sọc nâu trên cánh và rất lớn

4. Các loại lan kiếm quý ở Việt Nam

Lan kiếm Hoàng Long

Loại lan kiếm được mệnh danh là “quân vương” trong các loài còn lại. Ngoài ra, các tên khác gắn với loài lan kiếm này như Sư phụ, Phan trí, thượng phương bảo kiếm, mai hoa,...

Hoa của Lan kiếm Hoàng Long có mùi hoa thơm khá đậm, có màu vàng rực rỡ và bắt mắt. Cánh bầu xếp cân đối tương đối khít khi mới nở. Lưỡi trắng ánh hồng quyến rũ, giữa lưỡi có ánh vàng lan vào họng và lên trụ nhụy. Cần hoa xanh, dài, thẳng, dày bông, phân hoa đều, rủ xuống như chuỗi ngọc. Soi kỹ mỗi giò, mỗi lần nở hoa mỗi khác một chút.

Lan kiếm Hoàng Long

Thời điểm hoa nở có hình thái đẹp nhất là từ 8 đến 12 giờ khi hoa bắt đầu nở, sau đó lưỡi hơi cuộn lại và cánh hoa dần chuyển màu vàng đậm hơn. Còn có dòng “Hoàng Long lùn” với thân lá rất ngắn, có thể do khác biệt lâu ngày về cách cho ăn nắng, cách tách cây, cách phân thuốc.

Lan kiếm vàng Củ Chi

Hình thái của lan kiếm vàng Củ Chi được mệnh danh là cây kiếm “Trấn Môn”, bởi nó khởi nguồn từ Củ Chi – vùng đất thép thành đồng ở cửa ngõ tây bắc Sài Gòn.

Lan kiếm vàng Củ Chi

Đặc điểm của loại lan này là hoa mùi thơm dịu nhẹ. Khi nở có cánh hoa hơi nhọn bung thẳng căng, đượm một màu vàng dịu rực rỡ không tì vết. Lưỡi to hình trái tim không hề bị cụp. Màu trắng pha sắc hồng, có ánh vàng ở giữa lan lên toàn trụ nhụy. Cần hoa dài, dày hoa, hoa phân thành từng chùm một rất đẹp mắt.

Lan kiếm xanh Huế

Kiếm xanh Huế là cây lan có bộ lá khỏe giương vuốt. Lá màu xanh ngát, bản rộng có thể đạt 6-7cm, mầm măng thuần màu nõn chuối.

Lan kiếm xanh Huế

Khi nở hoa Lan Kiếm Xanh Huế có hoa mùi thơm dịu thanh thoát. Mặt hoa mang 5 cánh màu xanh ngọc (người đất lúa gọi là màu xanh cốm) không tỳ vết. Kết hợp với lưỡi hoa cả 3 thùy màu trắng tinh khôi. Nơi cuống lưỡi hoa điểm một vệt xanh ngọc lan lên toàn trụ nhụy. Bông hoa sáng màu tinh khiết, long lanh như có ánh lân tinh dưới nắng. Cần hoa rủ duyên dáng, tương đối dài và dày hoa. Đặc trưng cần hoa phân không đều ở 3-4 bông đầu tiên.

Hoa nở sau vài ngày sẽ chuyển sang màu vàng nhạt, ánh xanh mất dần, lưỡi gập (hơi vẹo chút). Càng ở nơi nhiều nắng gió, hoa nở càng mang ánh vàng nhiều hơn.

Lan kiếm Vị Hoàng

Đối với những người chơi lan kiếm thì đây là loại lan không thể thiếu trong mỗi vườn trồng. Dù là người mới chơi lan hay những nghệ nhân đã chơi lan lâu năm thì đểu sở hữu cho mình một cây lan kiếm Vị Hoàng. Chính vì vậy, loại lan kiếm này được mệnh danh là cây kiếm “Quốc Dân”.

Lan kiếm Vị Hoàng

Đặc điểm của loại lan này là có 2 thùy đầu lá xanh sạch. Bẹ lá nhiều gân, bản lá vừa phải (5cm đổ lại) không dày nhưng khá cứng, vươn không oằn èo.

Khi nở, hoa có mùi thơm dịu nhẹ. Ba cánh đài của hoa lan kiếm Vị Hoàng sạch sẽ. Hai cánh tràng còn vương vấn chút hơi đồng nơi gốc và chót cánh. Thùy giữa của lưỡi vươn ra có viền trắng và các chấm hoa văn đa dạng sắc thái. Hai thùy bên của lưỡi đượm màu mắm làm bệ đỡ cho trụ nhụy vàng óng. Chính cái trụ nhụy sạch, vàng rực rỡ là điểm nhấn làm nên tên tuổi của Vị Hoàng Kiếm. Cần hoa xanh, thẳng với sự phân hoa đều nhau trên cần. Hoa văn của lưỡi mỗi lần đơm hoa có thể biến thiên ít nhiều. Đầu trụ nhụy (mũi) sạch hoàn toàn, nhưng cuống trụ nhụy một số bông có thể biến thiên, lem chút màu sẫm.

5. Cách trồng lan kiếm

Đối với lan kiếm, cách trồng thực hiện phương pháp chiết cành để nhân giống.

Chuẩn bị: Chọn cây mẹ trên 3 năm tuổi, khỏe mạnh, không sâu bệnh; Dao, kéo cắt, thuốc sát trùng; chậu trồng; giá thể (đất ao bùn, dớn cọng + đá sỏi hoặc vỏ lạc)

Cách trồng:

- Tách nhánh, dùng kéo nhọn, cắt bỏ các lá vàng, rễ già, rễ khô sau đó dùng dao cắt thành từng khóm. Tách mỗi khóm lan 2-3 nhánh để cây có thể phát triển tốt nhất.

- Bôi thuốc sát trùng vào vết cắt rồi để cây lan mới tách vào chỗ râm mát trong vòng 1 ngày.

- Lót dưới đáy chậu 1 lớp xỉ than, than củi to hoặc mút xốp dưới đáy chậu rồi rải giá thể dày khoảng 8cm lên trên.

- Đặt khóm lan thẳng đứng vào chính giữa chậu, rồi rải lớp giá thể nhẹ phủ lên xung quanh bộ rễ của khóm lan.

- Tưới nước đẫm, sắp xếp, đặt cây vào vị trí râm mát, duy trì đủ ẩm và tránh nắng trực tiếp.

Công đoạn tách và trồng nhân giống lan kiếm

6. Cách chăm sóc lan kiếm

Nhiệt độ

Nhiệt độ là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến sự sinh trưởng. Nền nhiệt độ phù hợp từ 20-30 độ C, tránh để cây tại những vị trí có nhiệt độ cao. Nhiệt độ tối thiểu và tối đa cây lan chịu được: 15-35 độ C.

Thời kì lan ra hoa phải có nhiệt độ chênh lệch giữa ngày và đêm là 10 độ C, nhiệt độ tối ưu: ban đêm từ 7-10 độ C, ban ngày từ 18-22 độ C.

Tưới nước

Lan kiếm ưa ẩm nên cần tưới nước thường xuyên để duy trì độ ẩm hợp lý. Nên tưới nước vào mỗi buổi sáng hoặc chiều tối mát, vào mùa hè thì ta có thể tưới ngày 2/lần, mùa đông thì ta nên hạn chế tưới nước và giảm lượng phân để giúp cây phát triển khỏe mạnh hơn. Lan kiếm cần nhiều nước trong giai đoạn cây đang đẻ con, cây con đang phát triển, sau thời kì ra hoa.

- Giảm lượng nước khi giả hành đã phát triển hoàn chỉnh.

- Cây chuẩn bị ra hoa thì giảm lượng nước và số lần tưới.

- Tăng lượng nước khi cây có chồi hoa để cành hoa phát triển.

Ánh sáng

Ánh sáng cũng quyết định đến chế độ ra hoa của cây lan kiếm. Lan kiếm ưa ánh sáng bóng râm (ánh sáng tán xạ) như bóng cây. Ánh sáng tốt nhất là vào buổi sáng, ta có thể cho ánh sáng chiếu trực tiếp. Khi mặt trời lên cao, ánh sáng gay gắt thì phải để lan ở trong giàn che bằng lưới, đảm bảo ánh sáng là 60-70%.

Quan sát màu sắc của cây để biết cây có hấp thụ đủ hoặc dư thừa anh sáng:

- Đủ sáng: Cây lan có màu xanh hơi ngả vàng. Mặt lá sáng bóng, thân và lá cây cứng cáp.

- Thừa sáng: lá có màu vàng hơi đậm, đầu lá bị khô.

- Thiếu sáng: lá màu xanh đậm, mặt lá kém bóng, lá sẽ to ra và mỏng đi.

Phân bón

Chất dinh dưỡng cho lan chủ yếu là N-P-K và những chất vi lượng (Mangan, magne, brom, lưu huỳnh, sắt, đồng, kẽm,… một số vitamin nhóm B). Đối với loại lan kiếm, nên hạn chế bón phân hữu cơ vì dễ làm xót cây và có các mầm bệnh gây hại cho lan.

Nguồn: http://thoidaiplus.giadinh.net.vn/lan-kiem-co-nhung-loai-nao-cach-trong-va-cham-soc-ra-...Nguồn: http://thoidaiplus.giadinh.net.vn/lan-kiem-co-nhung-loai-nao-cach-trong-va-cham-soc-ra-hoa-dep-d255176.html

Cách trồng và chăm sóc lan long tu, đơn giản, dễ thực hiện

Lan long tu là loại lan thuộc chi hoàng thảo, thường mọc ở độ cao trên 500m. Đây là loại lan dễ trồng, ra hoa nhanh, hương thơm dịu nhẹ nên được nhiều...

Bấm xem >>