Nhà giàu Saudi Arabia hết thời du lịch, mua sắm

Nhà giàu Saudi Arabia đang phải "thắt lưng buộc bụng" trước giá dầu giảm.

Mohammed Idrees thường du lịch hai lần tới London trong năm. Nhưng giờ đây, nhiều công chức khác ở Saudi Arabia đã phải nhắc vợ con giảm bớt tần suất sử dụng ô tô để tiết kiệm nhiên liệu. Họ thậm chí còn lắp thêm tấm pin năng lượng mặt trời cho nhà bếp để giảm tiền điện.

Trong nhiều thập kỷ qua, người dân Saudi Arabia như Idrees đã tận hưởng cuộc sống sung túc nhờ vào hàng tỷ USD mà nhà vua trợ cấp cho các chi phí thiết yếu như nhiên liệu, điện, nước. Giá dầu giảm mạnh đã khiến nguồn thu chính của Saudi Arabia bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Vương quốc buộc phải giảm bớt trợ cấp sinh hoạt, làm tổn thương đến tầng lớp trung lưu.

Saudi Arabia sẽ chủ tri cuộc họp vào tuần tới với các nước xuất khẩu dầu mỏ lớn để tìm kiếm giải pháp cho giá dầu. Với tình hình tăng trưởng kinh tế chậm lại và dự trữ ngoại hối giảm, Saudi Arabia đang đứng trước áp lực phải có động thái hỗ trợ về giá dầu.

Giới trung lưu Saudi Arabia đã bắt đầu phải nghĩ đến chuyện tiết kiệm.

Sự sụt giảm giá dầu thế giới một phần cũng do chính Saudi Arabia không chịu cắt giảm sản lượng nhằm duy trì thị phần. Theo một số nhà phân tích, vẫn có một lựa chọn để nâng giá dầu nếu các nước đồng ý đóng băng sản lượng ở mức độ nhất định. Tuy nhiên, Saudi Arabia đã tuyên bố sẽ không ký vào bất cứ thỏa thuận nào nếu không có sự tham gia của Iran, quốc gia không hề có ý định giảm sản lượng khai thác.

Trong khi đó, người tiêu dùng tại các thành phố lớn của Ả Rập Saudi đã ý thức hơn về chi tiêu trong những tháng gần đây. Areej al-Aqel đang làm việc tại công ty Sown Advisory - chuyên tư vấn kế hoạch tài chính cho các cá nhân và gia đình trung lưu nói rằng, phần lớn giới trung lưu tại làm việc cho chính phủ.

Giờ đây, họ đã cắt bớt những bữa ăn ngoài để tiết kiệm chi phí. “Hầu hết mọi người ít đặt hàng thức ăn hơn và thay đổi sang những lựa chọn khác hợp lý hơn”, bà al-Aqel nói.

Để giải quyết tình hình tài chính của vương quốc, Saudi Arabia đã cắt giảm trợ cấp nhiên liệu, điện và nước vào tháng 12 năm ngoái, sau khi công bố mức thâm hụt ngân sách kỷ lục. Chính phủ cũng đang cân nhắc việc cắt giảm lương của viên chức và áp đặt thêm một số loại thuế. Tuy nhiên, động thái này đã khiến lạm phát đã tăng gấp đôi so với năm ngoái, ở mức khoảng 4%.

Nhiều gia đình ở Saudi Arabia đã phải hạn chế sử dụng ô tô cá nhân.

Saudi Arabia cũng không còn lựa chọn nào khác. Bởi tăng trưởng GDP quý I/2016 chỉ đạt 1,5%. Theo Capital Economic, kết quả quý II sẽ hơn 2% một chút. Nguyên nhân chủ yếu là suy giảm ở lĩnh vực tiêu dùng do tình hình lạm phát tăng và thu nhập hộ gia đình giảm kể từ đầu năm nay.

Saudi Arabia từng thoát khỏi phong trào Mùa xuân Ả Rập, khi các lãnh đạo độc tài bị lật đổ hoặc phải thay đổi chính sách. Thời điểm ấy, nước này đã tăng trợ cấp xã hội và tạo nhiều việc làm hơn trong bộ máy chính phủ để xoa dịu dân chúng.

Ngày nay, hai phần ba người lao động nơi đây đang làm việc trong các cơ quan, tổ chức có liên quan đến chính phủ. Bên cạnh đó, tầng lớp trung lưu còn được chi trả tiền ngoài giờ và nhận thưởng thường xuyên. Vào thời điểm lên ngôi đầu năm ngoái, vua Salman còn tặng một khoản tiền thưởng khổng lồ cho nhân viên chính phủ.

Nhưng sự hào phóng đó giờ chỉ là quá khứ. Bên cạnh cắt giảm trợ cấp, Saudi Arabia đang muốn giảm 40% chi ngân sách cho tiền lương và đạt mức giảm 45% vào 2020. Đây cũng là một phần trong kế hoạch giảm sự phụ thuộc của nền kinh tế vào dầu mỏ.

Du lịch xa hoa, mang theo siêu xe đến Anh nhưng giờ đây, nhà giàu Saudi Arabia sẽ phải tiết kiệm hơn.

“Tôi nghĩ rằng chúng tôi đang phải trải qua giai đoạn khó khăn”, ông Emad al-Majed, làm việc trong lĩnh vực dược phẩm tại thủ đô Riyadh nói. Ông Majed đã phải vay ngân hàng để mua một căn hộ vào năm ngoái. Đây là quyết định mà người đàn ông có 2 con cho rằng phải xem xét lại thói quen chi tiêu của mình.

“Nếu bạn đang chi tiêu ở một mức độ nào đó thì làm sao để có thể cắt giảm và bỏ bớt vài thứ?”, ông đặt câu hỏi. “Đó là một ý tưởng tốt nhưng trong thực tế sẽ rất khó khăn với nhiều người”.

Để Saudi Arabia có thể cải thiện tình hình tài chính, các nhà phân tích cho rằng giá dầu phải tăng lên mức 70 USD/thùng, so với 46 USD/thùng như hiện nay. Tuy nhiên, nước này cùng các nước xuất khẩu dầu mỏ lớn khác đã không đạt được thỏa thuận nào kể từ hồi tháng 4.2016.

Trong khi đó, người dân thì ngày càng lo lắng hơn về tương lai. Đó là lý do những người dân Saudi Arabia như Idres cảm thấy phải cắt giảm chi tiêu.

“Tôi đã phải chăm chỉ hơn vì nghĩ rằng tương lai khá bi quan”, Mohammed Idrees nói thêm. “Có nhiều người nói về việc đa dạng hóa nền kinh tế, nhưng tôi chỉ mới thấy chính quyền tập trung vào chuyện tăng thuế”.