Chứng khoán phái sinh chính thức được vận hành

Thị trường chứng khoán (TTCK) phái sinh chính thức được đưa vào vận hành kể từ ngày 10/08/2017, với 3 sản phẩm chứng khoán phái sinh để giao dịch lần đầu trên TTCK phái sinh Việt Nam.

Đó là hợp đồng tương lai trái phiếu Chính phủ  và hợp đồng tương lai chỉ số cổ phiếu (áp dụng cho hai chỉ số VN30 và HNX30). Trong đó, hợp đồng tương lai chỉ số VN30-Index dự kiến sẽ được đưa vào giao dịch trên thị trường chứng khoán phái sinh ngay khi mở cửa thị trường.

Một bất lợi không nhỏ cho TTCK phái sinh là mở cửa vào đúng thời điểm thị trường đang hoang mang trước tin đồn vô căn cứ về một cựu lãnh đạo ngân hàng. Cổ phiếu ngân hàng đã đồng loạt giảm giá kéo VN-Index giảm sâu trong phiên giao dịch ngày hôm qua, trong đó BID giảm sàn.

Theo đánh giá của Công ty Chứng khoán Bảo Việt (BVSC), sự ra đời của TTCK phái sinh được đánh giá sẽ mở ra một cánh cửa mới cho TTCK nói riêng và thị trường tài chính Việt Nam nói chung ở khía cạnh hoàn thiện thể chế, cấu trúc thị trường, và là tiền đề để cho ra đời các sản phẩm và công cụ đầu tư mới.

Dễ thấy nhất chính là cơ hội gia tăng thanh khoản cho thị trường nhờ tăng tính hấp dẫn đối với cả nhà đầu tư trong nước cũng như nước ngoài. Chứng khoán phái sinh là phân khúc thị trường nhằm mục tiêu phòng vệ rủi ro, cho nên các sản phẩm phái sinh sẽ trở thành công cụ quản trị rủi ro không thể thiếu đối với các danh mục đầu tư có quy mô vốn lớn tại Việt Nam, đặc biệt từ các công ty quản lý quỹ nước ngoài.

Ngoài ra, với đặc tính sử dụng đòn bẩy tài chính cao, nhà đầu tư sẽ có khả năng thu được mức lợi nhuận rất lớn một khi đoán định đúng xu hướng thị trường. Yếu tố này được đánh giá là đặc biệt hấp dẫn đối với nhà đầu tư trong nước.

Mặc dù vậy, theo đánh giá của Công ty Chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh (HSC), khối lượng giao dịch ban đầu có thể sẽ thấp do có những vấn đề cần được xử lý. Đây được xem là khởi đầu “nhẹ nhàng” cho thị trường với thực tế là khá phức tạp để nhà đầu tư có thể tham gia thị trường phái sinh do tất cả những quy trình và thủ tục cấp phép cần thiết vẫn chưa sẵn sàng. Dù vậy, các sản phẩm mới này này nhiều khả năng sẽ trở nên phổ biến nhờ có thể phòng ngừa rủi ro và dĩ nhiên đây là thông tin tốt đối với các quỹ đầu tư dựa trên chỉ số VN30.

Với sản phẩm chứng khoán phái sinh, chứng quyền có đảm bảo dựa trên cổ phiếu sẽ được triển khai vào thời gian cuối năm. Những sản phẩm này sẽ do chính các công ty chứng khoán xây dựng dựa trên từng cổ phiếu. Nhiều khả năng sản phẩm này cũng sẽ trở nên phổ biến với những NĐT cá nhân tìm kiếm các phương án thay thế cho giao dịch ký quỹ.

Tuy vậy, BVSC cho rằng các sản phẩm chứng khoán phái sinh cũng ẩn chứa những rủi ro mang tính hệ thống. Trong lịch sử, thị trường chứng khoán thế giới đã nhiều lần chứng kiến rủi ro từ các sản phẩm chứng khoán phái sinh, gần nhất là cuộc khủng hoảng tài chính thế giới năm 2008 xuất phát từ loại chứng khoán được đảm bảo bằng các khoản nợ dưới chuẩn. Do vậy, các cơ quan quản lý cần nhận định rõ những trường hợp rủi ro có thể xảy ra, đồng thời phải liên tục giám sát, rút kinh nghiệm, chỉnh sửa các quy định khi thị TTCK phái sinh chính thức đi vào hoạt động.