Việc sử dụng điện ngày càng tăng do đào Bitcoin có đáng lo ngại không?

Liệu cơn sốt tiền điện tử có gây ảnh hưởng đến môi trường hay không? Nếu có thì thế nào?

Thật sự mà nói không ai biết chính xác được có bao nhiêu năng lượng được sử dụng để khai thác bitcoin trên toàn cầu. Các "thợ mỏ" chuyên khai thác tiền mã hóa luôn bí mật về giao dịch của họ, nhưng hầu hết mọi người đều biết rằng năng lượng được dùng cho quá trình khai thác là rất lớn.

Theo QZ, một nghiên cứu mới được công bố ở Joule cho rằng việc khai thác bitcoin trên toàn cầu cần ít nhất năng lượng tiêu thụ trong một năm của cả Ireland (khoảng 24 TWh). Tệ hơn nữa, năng lượng dùng khai thác bitcoin dường như lại tăng gấp đôi sau mỗi 6 tháng và có thể đạt mức tiêu thụ hàng năm của Cộng hòa Séc (khoảng 67 TWh) trước khi năm 2018 kết thúc, tức là khoảng 0,3% mức tiêu thụ điện năng của toàn thế giới.

Liệu những con số này có đáng lo ngại hay không?

Alan Shipman, một giảng viên kinh tế tại Open University cho biết: "Một câu trả lời mà hầu hết nhà kinh tế sẽ đưa ra là thị trường sẽ tự giải quyết các vấn đề phát sinh".

Không phải tất cả năng lượng đến từ than nhưng hầu hết là từ loại nguyên liệu này

Một trong những lo ngại ban đầu về sử dụng điện của bitcoin là hầu như tất cả đều có nguồn gốc từ các nhà máy điện than gây ô nhiễm ở Trung Quốc. Nỗ lực cắt giảm ô nhiễm của chính phủ Trung Quốc (trong đó có việc không cung cấp năng lượng cho các trang trại đào bitcoin) khiến nhiều thợ mỏ rời bỏ nước này.

Họ đến những nơi có nhiều nguồn năng lượng sạch. Ví dụ, bang Quebec của Canada chủ động thông báo cho các công ty tiền điện tử sử dụng công suất thủy điện dự phòng mà họ đã xây dựng. Điều này cũng đúng với Iceland (với địa nhiệt dự phòng) và Thụy Điển (như Quebec, có nhiều thủy điện).

Điều này nói lên rằng vấn đề gia tăng ô nhiễm không phải lỗi của những người đào tiền điện tử mà là do thế giới phụ thuộc quá nhiều vào nguồn điện từ than. Và chỉ vì có một nguồn tiêu thụ điện mới và phát triển nhanh chóng là không đủ lý do để chính phủ điều tiết các công ty khai thác tiền điện tử.

Tất nhiên, lý tưởng là tất cả điện toàn cầu của chúng ta sẽ đến từ các nguồn không có carbon. Sự thay đổi đó sẽ chỉ xảy ra nếu các chính phủ ở khắp nơi trên thế giới khuyến khích mọi người - không chỉ những người khai thác bitcoin – để chuyển sang các nguồn năng lượng sạch hơn. Tin tốt lành là xu hướng định giá cho việc sử dụng carbon đang gia tăng trên thế giới. Gần đây nhất, Trung Quốc tuyên bố sẽ khởi động một thị trường carbon, bao gồm phát thải từ ngành điện.

Tiêu thụ phân tán

So sánh việc sử dụng năng lượng bitcoin với năng lượng nước cộng hòa Séc sử dụng trong một năm để chúng ta dễ hình dung chứ không có nghĩa tất cả các thợ mỏ đang ở Prague và làm tăng gấp đôi lượng tiêu thụ điện năng của quốc gia này.

Khai thác bitcoin có thể xảy ra ở bất kỳ đâu và vì hóa đơn tiền điện chiếm tới 60% chi phí khai thác một đồng xu nên các thợ mỏ đang đổ xô đến những nơi cung cấp điện giá thấp nhất và khí hậu thuận lợi (Ở các nước lạnh hơn bạn trả ít hơn để làm mát các máy chủ). Mặc dù Trung Quốc vẫn là trung tâm lớn nhất nhưng các công ty khai thác bitcoin lớn cũng đang hình thành tại Mỹ, Canada, Iceland, Thụy Điển và Georgia.

Khai thác bitcoin có thể tiêu thụ 0,3% toàn bộ điện trên toàn cầu (67 TWh) nhưng trong điều kiện tuyệt đối thì nó cũng chỉ tương đương mức tiêu thụ năng lượng của các thiết bị điện tử ở trạng thái "off" hoặc "standby" trong một năm ở Mỹ ( 64 TWh). Đây là kết quả một nghiên cứu được công bố hồi năm 2015.

Liệu bitcoin có thêm giá trị cho xã hội?

Một số nhà môi trường cho rằng bitcoin là một tài sản đầu cơ, một sản phẩm của chủ nghĩa tư giai đoạn sau, nó tiêu thụ hàng tấn điện nhưng lại không có giá trị thực sự cho xã hội.

Các nhà kinh tế lại không đồng ý hoàn toàn với quan điểm này. Shipman nói:  "Các nhà kinh tế coi bong bóng là không thể tránh khỏi đặc biệt là khi có những công nghệ mới thú vị xuất hiện trong thời gian tới".

Kể từ khi tiền điện tử ra đời, nhiều nhà kinh tế cho biết họ rất thú vị với nó và tin rằng đây là một hình thức thanh toán trong tương lai. Ví dụ, ở các quốc gia có đồng tiền không ổn định, bitcoin có thể cung cấp cho người dân một lựa chọn khi chính phủ của họ theo đuổi các chính sách loại bỏ đồng nội tệ.

Và ngoài giá trị hữu hình của đồng tiền, công nghệ cơ bản của bitcoin - blockchain — chắc chắn đã làm tăng thêm giá trị cho xã hội. Nó mang đến cho mọi người phương tiện để thực hiện giao dịch một cách minh bạch và đáng tin cậy mà không cần chính phủ điều chỉnh từng khía cạnh của giao dịch.

Khi nào bạn nên lo lắng về bitcoin?

Shipman nói: "Trường hợp cần lo lắng duy nhất về bitcoin là khi có gì đó sai trái đi ngược lại sức mạnh vốn có của nó. Ví dụ như khi người ta sử dụng bitcoin cho các hoạt động phạm tội hoặc trốn thuế".

Bạch Đằng