Taxi công nghệ còn nhiều ngổn ngang…

Mặc dù dịch vụ taxi Uber ra đời ở Mỹ từ tháng 3-2009, xâm nhập thị trường Việt Nam cách đây vài năm và tới tháng 8-2016 đã có mặt tại 507 TP ở hơn 66 nước nhưng mãi tới giữa tháng 11-2016, tôi mới lần đầu tiên sử dụng loại hình taxi công nghệ này. Thật tình mà nói, loại hình này đã thuyết phục được tôi ngay trong lần đầu làm quen, dĩ nhiên là với góc độ một người tiêu dùng hễ thấy cái gì tiện lợi là thích.

Công nghệ vận chuyển mới

Uber, Grab và hầu hết dịch vụ tương tự không phải là một hãng taxi vì họ không hề sở hữu một chiếc taxi nào. Họ cũng không phải là một công ty phần mềm hay làm dịch vụ phần mềm đơn thuần mà thực chất là sử dụng phần mềm online làm nền tảng cho dịch vụ vận tải của mình. Thông qua ứng dụng nối mạng của họ, những người lái xe có nhu cầu chở khách kiếm tiền được kết nối với những hành khách có nhu cầu đi lại. Uber và Grab hưởng lợi với một tỉ lệ nào đó (như Uber ở Việt Nam hiện nay hưởng 20%) từ tiền cước xe.

Có thể nói rằng loại hình taxi công nghệ này xuất phát từ ý tưởng kinh doanh rồi sau đó dùng nền tảng công nghệ để hiện thực hóa nó. Hiện nay trên thế giới ngày càng có nhiều dịch vụ giống Uber (ra đời ở Mỹ năm 2009) và Grab (Malaysia, 2011) như Lyft (Mỹ, 2012), Didi Chuxing (tên cũ là Didi Kuaidi - Trung Quốc, 2015), Kabbee (Anh, 2011), Hailo (Anh, 2011), Flywheel (Mỹ, 2009), Ola Cabs (Ấn Độ, 2010), Shuddle (Mỹ, 2014)…

Tuy cùng dựa trên nền ứng dụng di động kết nối Internet, các dịch vụ taxi công nghệ này có những cách vận hành và đối tượng phục vụ đa dạng. Như Shuddle chỉ vận chuyển trẻ em trong phạm vi bang California, Kabbee chỉ hoạt động tại TP London, Ola Cabs chỉ hoạt động ở Ấn Độ, Didi Chuxing hiện nay chỉ hoạt động ở Trung Quốc… Có những dịch vụ được cung cấp bởi những doanh nghiệp chuyên kinh doanh vận tải hay bởi những công ty được thành lập cho mục đích kinh doanh loại hình này. Nhưng cũng có những dịch vụ thuộc dạng giá trị gia tăng như Didi Chuxing vốn xuất phát từ dịch vụ taxi công nghệ của hai hãng Internet lớn nhất Trung Quốc (Didi Dache của Tencent và Kuaidi Dache của Alibaba).

Mặc dù khó quản lý, tuy nhiên các loại hình taxi công nghệ lại đứng về phía người tiêu dùng. Ảnh: INTERNET

Cần cạnh tranh công bằng

Ở đây, xin nói rõ là tôi không thích gán thêm chữ “truyền thống” vào loại hình taxi thông thường. Bởi lẽ truyền thống chính là tập quán văn hóa được lưu truyền và giữ gìn từ đời này sang đời khác. Gọi taxi truyền thống càng làm trầm trọng thêm cuộc chiến với taxi công nghệ - ít nhất là trong tâm tưởng, cảm giác của xã hội.

Sẽ không công bằng và gây cản trở cho xu thế tiến bộ của xã hội nếu nhân danh bảo vệ taxi “truyền thống” để chống lại taxi công nghệ. Cách hành xử khôn ngoan ở đây là làm sao đưa được loại hình taxi công nghệ vào vòng quản lý theo luật lệ như bất cứ hoạt động kinh doanh nào. Còn lại là sự cạnh tranh trong hoạt động kinh doanh với chuẩn mực ai làm hài lòng khách hàng, người đó chiến thắng.

Hành khách quan tâm nhiều nhất tới chi phí mà mình phải trả. Tất nhiên taxi công nghệ có lợi thế là không phải đầu tư cho đội xe (mua mới, bảo dưỡng, vận hành) cũng như lực lượng nhân sự từ quản lý tới kinh doanh nên có thể đưa ra mức cước nhẹ hơn. Với ứng dụng phần mềm, đường đi rõ ràng và cụ thể, không còn chỗ cho những bác tài taxi giở trò chạy đường vòng kiếm thêm tiền hay những người chạy xe ôm hét giá theo cảm tính và ý muốn. Thái độ của tài xế taxi công nghệ không phải chỉ tốt hơn nhờ vị thế xã hội của họ (dân nghiệp dư mà) và họ thật sự muốn chạy xe mà còn được đánh giá, xếp hạng từ chính hành khách. Như Uber đề nghị hành khách giúp đánh giá chuyến đi vừa rồi với thang điểm năm sao về cung cách lái xe, việc đón và trả khách, sự thoải mái, chất lượng xe…

Loại hình dịch vụ vận tải công nghệ là xu thế của thời đại. Vấn đề là người ta biết cách sử dụng nó ra sao cho tiện và lợi nhất.