Qua đi 10 năm kể từ lần cuối Mike Tyson thượng đài, người ta vẫn đều đặn nhắc đến cái tên của “Tay đấm thép”. Một cá tính quá lớn, một nhà vô địch chẳng thể quên lãng.

“Không con muốn trở thành võ sĩ”. Một cậu nhóc 13 tuổi với vóc dáng vạm vỡ nói với người quản giáo có tên Bobby Steward.

“Nghe này nhóc. Nếu muốn trở thành võ sĩ, cậu không nên ở đây. Cậu phải đến trường, đi học và làm thêm một thứ gì đó ngoài giờ. Ở đây chỉ có chỗ cho những kẻ thất bại thôi”. Người đàn ông đáp lại.

“Không con muốn trở thành võ sĩ, hãy giúp con đi mà”. Ánh mắt kiên định của cậu bé khiến Steward động lòng và để tâm.

Cuộc hội thoại đã diễn ra gần 40 năm về trước. Và có vài điểu cần làm rõ. Thứ nhất, cậu bé đó là Mike Tyson. Thứ hai, bối cảnh cuộc gặp là nhà giáo dưỡng dành cho trẻ vị thành niên. Cuối cùng, ngày hôm ấy chính là cột mốc đánh dấu bước đi đầu tiên của một huyền thoại quyền anh hạng nặng.

Sinh ra tại một con hẻm đông đúc vùng ngoại vi thành phố New York, hơi ấm từ cha là thứ cậu bé Mike chưa từng được cảm nhận. Người mẹ Lorna phải chật vật mưu sinh nuôi lớn 3 người con và thiếu đi sự quan tâm đúng nghĩa. Bị bỏ rơi, Mike thích lang thang ngoài phố. Sớm va chạm, Mike chẳng biết đâu là nỗi sợ hãi.

Nhưng cậu hiểu rõ thế nào là sự mất mát tột cùng. Mẹ mất từ năm mới 16 tuổi. Năm 1990, em gái lại qua đời sau một cơn đau tim. Những điều ấy đã góp phần tạo nên nhân cách bướng bỉnh của Mike.

“Tôi chưa từng thấy mẹ hạnh phúc và tự hào về tôi. Mẹ chỉ biết tôi là một cậu nhóc bất cần với cá tính mạnh, suốt ngày chạy khắp con phố và trở về với một bộ đồ lấy trộm được. Tôi chẳng có cơ hội nói chuyện và hiểu mẹ một cách đúng nghĩa. Đó là điều làm tôi suy nghĩ rất nhiều”. Mike Tyson chia sẻ sau này.

Sống trong khu vực bất ổn nhất thành phố, Mike ngay từ bé đã chứng kiến và chai sạn trước những cảnh đánh đấm và đổ máu. Không vừa, Mike cũng nhanh chóng tham gia vào cuộc chiến giành giật bơ và bánh mỳ để thỏa mãn cơn đói. “Thành tích” của cậu cũng rất đáng nể. 13 tuổi nhưng đã có 38 lần vào ra trại cải tạo.

Và trong lần cuối cùng, cậu đã gặp được Bobby Steward, vị quản giáo và là một cựu võ sĩ quyền anh. Tất nhiên, Steward lưỡng lự cho đến khi há hốc miệng chứng kiến cậu bé to lớn đẩy liên tiếp 10 lần mức tạ 115 kg.

Xuất phát điểm khá muộn nhưng kỹ năng quyền anh được gọt dũa tại các con phố giúp Mike trở nên đặc biệt trong mắt Steward. Vài tháng huấn luyện là đủ cho vị quản giáo nhận ra tất cả. Một lời giới thiệu được gửi tới người bạn Cus D’Amato, HLV một thời của nhà vô địch Olympic Floyd Patterson.

Chỉ sau một buổi tập, D’Amato đến bên vỗ vai Mike: “Hãy nghe lời tôi và cậu sẽ trở thành nhà vô địch hạng nặng thế giới”. Gần 6 năm nhào nặn, một Mike Tyson với phong cách “peek-a-boo” (chơi quyền anh với hai tay giơ cao trước mặt) được ra lò.

Đối với Mike Tyson, khi thượng đài, quyền anh đơn giản chỉ là đấm và né đòn. Được so sánh cùng Muhammad Ali nhưng phong cách của "Tay đấm thép" là một sự trái ngược. Bớt đi tính chiến thuật không sử dụng nhiều sự linh hoạt của đôi chân, Mike chiến thắng theo cách hoàn toàn khác.

Khỏa lấp đi bất lợi về chiều cao 1m78 và tầm với ngắn của sải tay là tốc độ như vũ bão cùng với sức mạnh khủng khiếp của “Tay đấm thép”. Công thức áp dụng gần như chỉ có một, đó là lao vào đối thủ và hạ gục nhanh nhất có thể bằng cú thẳng hay móc.

Không hoa mĩ và chẳng có sự tính toán, khán giả phát cuồng bởi lối đánh cống hiến này. Hàng triệu giấc mơ quyền anh được nuôi dưỡng từ những màn thể hiện đầy cảm xúc mang thương hiệu “Mike Tyson”, rất nhiều, trong đó gồm cả huyền thoại Manny Pacquiao.

“Tay đấm thép” thừa nhận: “Tôi là một con thú thực sự, chỉ khác là tôi biết cách ăn mặc hơn mà thôi”. Hoang dã và tàn bạo, Mike kết thúc gần như mọi đối thủ bằng đòn knock-out mạnh mẽ và nhanh chóng.

Giữ kỷ lục về trận thắng nhanh nhất lịch sử Olympic trẻ thế giới với thời gian 8 giây, Mike đem niềm tự hào đó bước vào làng quyền anh chuyên nghiệp.

Michael Johnson, Donnie Long, Robert Colay, Sterling Benjamin đều gục ngã trong hiệp 1 và theo đó là hàng chục cái tên khác. Mất 9 tháng, Mike chiến thắng 15 trận đấu tiên và thêm một năm nữa cho hành trình khẳng định sức mạnh để có một suất tranh đai WBC với Trevor Berbick ở tuổi 20.

Lý do "Tay đấm thép" luôn dữ dằn trên sàn đấu? Không chỉ vì tiền. Mike coi võ đài là nơi trút mọi giận dữ cho một tuổi thơ nhiều cay đắng. Mike thừa nhận: “Khi đấu với một gã nào đó, điều đầu tiên tôi muốn là đập tan giấc mơ của hắn ta. Tiếp đến là việc đánh bật mọi dũng khí. Cuối cùng, tôi sẽ moi tim và vứt trước mặt hắn”.

Không chút sợ hãi, Mike hạ gục Berbick để có chiếc đai lớn đầu tiên và giữ luôn kỷ lục về nhà vô địch hạng nặng trẻ nhất lịch sử. 10 tháng sau là thống nhất thêm đai WBA và IBF. Trở thành nhà vô địch của nhà vô địch ở cái tuổi đôi mươi, Mike ngạo nghễ trong men say chiến thắng. Bởi trước kia Muhammad Ali, Joe Louis hay Jack Dempsey được đánh giá là những người vĩ đại nhất, chẳng có thành tích ấy.

Thế nhưng, thành công rời xa Mike cũng nhanh như cách định mệnh đem đến cho ông vậy. Sau 4 năm giữ đai, Mike bất ngờ nhận thất bại gây sốc trước Buster Douglas trong trận thứ 38. Sau này là thêm 5 lần gục ngã đau đớn nữa và 4 trong số đó đến từ những đòn knock-out.

Nhiều người vẫn khẳng định Mike thua bởi lối đánh thiếu tính toán và chứa đựng quá nhiều sơ hở. Nhưng không, nếu giữ sức mạnh như những ngày đầu, chẳng một ai có thể hạ gục “Tay đấm thép”. Chỉ trách ông quá bản năng, lãng phí hàng trăm đêm trường với đồ uống có cồn, 3 năm ngồi tù sau cáo buộc hiếp dâm. Thử hỏi, ai có thể đứng mãi trên đỉnh với lối sống như thế?

Lấn lướt cả Evander Holyfield về khoản lắm lời và khác xa so với những Klitschko hay Pacquiao sau này, Mike là một gã “tồi”, một gã “tồi” từ trong bản chất. Nhiều năm quen tranh đấu trên các con phố, “Tay đấm thép” mất dần sự kiểm soát và điềm tĩnh cần thiết. Huyền thoại quyền anh một thời chọn sống và làm theo những gì ông ta muốn.

“Mọi người chẳng biết yêu lấy bản thân mình. Còn tôi gặp phải rắc rối chỉ vì tôn thờ sự ái kỷ”. Mike khẳng định trước tất cả.

Không chỉ một lần người ta thấy Mike tuân theo bản năng thay vì lý trí.

Vào tháng 7/1991, đang ở giai đoạn đỉnh cao nhất, Mike bất ngờ bị bắt với cáo buộc hiếp dâm hoa hậu vùng Black Rhode, Desiree Washington. Sau hàng loạt sự thẩm vấn, mọi thứ trở nên rõ ràng và bản án 6 năm được đưa ra. Bằng nhiều cách, “Tay đấm thép” chỉ phải ngồi tù một nửa thời gian. Thế nhưng, theo đó, sức mạnh của Mike đã hao hụt đáng kể.

Mất cơ hội tham dự Olympic Atlanta 1996, Mike trút giận lên Holyfield bằng cách cắn lìa một phần tai của anh ta. Ngay lập tức mất đi 3 triệu USD và bị cấm thi đấu hơn một năm là cái giá "Tay đấm thép" phải trả cho hành động nông nổi ấy.

Cá tính mạnh mẽ, Mike chẳng màng tới những kẻ ghét bỏ mình. Nhưng với một vài người hâm mộ cuồng nhiệt, “Tay đấm thép” cũng có cách đối xử khác biệt. Không chụp ảnh, cười và ký tặng, Mike Tyson từng đuổi đánh nhóm 2 CĐV khắp khách sạn vào năm 2003 trước khi hạ gục một trong số đó và chỉ dừng lại trước sự can thiệp của lực lượng chức năng.

Các cuộc xô xát, đánh đấm hay câu chửi thề tục tĩu là thứ người ta thấy nhan nhản trong những năm tháng tuổi trẻ của “Tay đấm thép”.

Không gì ngoài nỗi cô đơn đã biến Mike thành con người với những hành động sai lầm như thế. Mất mẹ và em gái từ rất sớm. Cus D’Amato, người luôn được Mike coi như người cha thứ hai cũng rời xa anh năm 1985.

Nổi tiếng ở tuổi 20, đầy ắp hào nhoáng và tiền bạc, thế nhưng, ngay lập tức, Mike rơi vào vòng xoáy của truyền thông và những sự toan tính. Người vợ đầu, ông bầu đều chỉ thích tiền của “Tay đấm thép”. Còn báo đài không ngừng moi móc thậm chí dệt nên điều sai trái nhằm thu hút sự chú ý.

“Trống rỗng” là điều Mike Tyson nhắc đến nhiều lần trong cuốn tự truyện “Sự thật trần trụi” của mình.

“Điểm yếu nhất của tôi là sự nhạy cảm. Tôi quá nhạy cảm với mọi thứ”. Đó là một con người khác của Mike. Ít ai biết rằng “Tay đấm thép” có tình yêu đặc biệt với những chú chim bồ câu.

Từng có thời gian làm công việc nuôi bồ câu trên gác mái khi còn nhỏ, Mike khâm phục chúng bởi sự kiên trì và trung thành. Thất bại trước Lennox Lewis vào năm 2002, Mike dành trọn 2 ngày trò chuyện với những chú chim ấy để nguôi ngoai.

Là một người bình thường, dù cố gắng che giấu, “Tay đấm thép” cũng có những phút giây yếu đuối đến lạ lùng.

Một con người ẩn chứa hai mặt tính cách khác biệt. Có thể khiến tất cả phải ngả mũ bằng khả năng và nỗ lực phi thường nhưng ngay sau đó phá vỡ tình cảm này bằng một hành động đáng xấu hổ. Đó mới là Mike Tyson. Ông ghi dấu trong tâm trí người hâm mộ theo cách đặc biệt ấy.

Thế hệ vàng của quyền anh hạng nặng thế giới thập niên 90 đã qua từ lâu. “Tay đấm thép” sau thời gian vẫn là cái tên được nhắc đến nhiều nhất. Dù đôi khi người ta không coi ông là người xuất sắc nhất…