Thông điệp từ cuộc duyệt binh lớn ở Nội Mông của ông Tập

Trong đại hội đảng sắp tới, ông Tập chắc chắn sẽ đảm nhiệm thêm một nhiệm kỳ, đồng thời lựa chọn các thành viên Quân ủy Trung ương mới để giúp ông lãnh đạo quân đội. Một số chuyên gia đã đưa ra nhận định rằng ông Tập rất có thể sẽ tiếp tục nắm quyền sau khi kết thúc hai nhiệm kỳ trên cương vị Tổng bí thư, người thường đảm nhiệm vị trí chủ tịch Quân ủy Trung ương, dù không còn là Chủ tịch nước theo quy định của hiến pháp. Điều lệ đảng Cộng sản Trung Quốc không giới hạn nhiệm kỳ của tổng bí thư.

Việc điều tra Tôn Chính Tài được coi là động thái bất thường của ông Tập, bởi nó đi ngược lại với hoạch định nhân sự lãnh đạo cấp cao của những người tiền nhiệm. Sự nghiệp của Tôn coi như chấm dứt khi các lãnh đạo tỉnh Trung Quốc kêu gọi tổ chức các cuộc họp để chỉ trích ông là "hổ", ám chỉ quan chức cấp cao bị khép tội tham nhũng.

"Đến lúc này, chúng ta không thể biết chắc rằng Tôn Chính Tài là con hổ cuối cùng bị hạ bệ trước khi đại hội đảng khai mạc hay không", giáo sư Đinh Học Lương (Ding Xueliang), chuyên gia về khoa học chính trị tại Đại học Khoa học và Công nghệ Hong Kong, nhận xét. "Chúng ta không biết, các lãnh đạo khác của Trung Quốc cũng không biết".

Với các động thái gần đây, ông Tập dường như đang tìm cách đảm bảo rằng đội ngũ kế cận ông phải là những người trẻ tuổi trung thành, sẵn sàng bảo vệ các chính sách của ông trong nhiều năm tới. Nhiều người như vậy có khả năng sẽ được bầu vào Bộ Chính trị, tổ chức quyền lực nhất Trung Quốc, khi nhiều thành viên hiện nay đã đến tuổi về hưu.

Vai trò của quân đội

Ông Tập đứng trên xe quân sự duyệt đội hình các khối tham gia duyệt binh. Ảnh: Xinhua.

Theo ông Đinh, dù không có nhiều tiếng nói trực tiếp trên chính trường, quân đội Trung Quốc có ảnh hưởng rất lớn đến quyền lực lâu dài của ông Tập.

"Tập Cận Bình dành thời gian cho quân đội nhiều hơn bất cứ lãnh đạo nào khác", giáo sư này nói. "Ông ấy biết rõ rằng nếu muốn duy trì quyền lực, muốn tập trung hóa quyền lực nhiều hơn, ông phải đảm bảo quân đội nằm trong tay mình".

Study Times, tờ báo của đảng Cộng sản Trung Quốc với độc giả chủ yếu là các quan chức cấp cao, cuối tuần trước đăng trên trang nhất bài viết về Chủ tịch Tập, nói rằng ông là "hạt giống đỏ" được tôi luyện trong môi trường lãnh đạo đặc biệt.

Bài viết nhắc lại tuổi thơ gian khó của ông Tập dù sinh ra trong một gia đình quan chức cấp cao, cũng như 7 năm lăn lộn ở vùng nông thôn của ông suốt thời kỳ Cách mạng Văn hóa. Bài viết được nhiều tờ báo chính thống Trung Quốc dẫn lại, còn tác giả được mô tả là "nhà bình luận đặc biệt", cụm từ thường dùng trong những bài báo có sự phê chuẩn từ quan chức cấp cao.

"Tôi chưa bao giờ thấy điều tương tự ở những người tiền nhiệm như Giang Trạch Dân hay Hồ Cẩm Đào", cựu phó tổng biên tập Study Times Đặng Duật Văn cho biết. "Họ không nhận được sự biệt đãi như vậy".

Tuy nhiên, một số học giả đã bày tỏ mối lo ngại trước quyền lực ngày càng tập trung của ông Tập, cho rằng ông đã phá vỡ nguyên tắc lãnh đạo tập thể của đảng Cộng sản Trung Quốc, vốn được đề ra để ngăn chặn tình trạng lạm quyền dù có thể làm chậm quá trình ra quyết định. "Sự tập trung quyền lực quá mức này có thể gây ra rắc rối, đặc biệt là trong chính sách an ninh và đối ngoại", Susan L. Shirk, cựu phó trợ lý ngoại trưởng Mỹ về chính sách Trung Quốc, nhận định.

Trong khi đó, ông Tập cho rằng 5 năm tiếp theo sẽ là "thời gian gặp thử thách lớn", buộc Trung Quốc phải "sẵn sàng cho tình huống xấu nhất". "Hãy luôn phục tùng và tuân theo đảng. Lên đường chiến đấu bất cứ nơi nào đảng phân công", ông ra lệnh cho toàn thể binh sĩ đang phục vụ trong quân đội.